Odnowienie lasu oznacza zakładanie lub powstawanie nowych drzewostanów, mających zająć miejsce dotychczasowych, ustępujących bądź to w toku użytkowania przy zastosowaniu określonych rębni, bądź też zniszczonych przez klęski elementarne, pożary lub śniegi, żer owadów, masowe występowanie grzybów pasożytniczych, lawiny itp. Odnowienie dotyczy gruntów objętych produkcją leśną, lub przejściowo pozbawionych drzewostanu, na których tok produkcji uległ stosunkowo krótkiej przerwie.
Sposób odnowienia lasu wiąże się z procesem rozrodu, czyli rozmnażania się - generatywnie lub wegetatywnie, gatunków drzewiastych. Przez odnowienie generatywne (z nasion) rozumie się odnowienie siewem lub sadzeniem. Do odnowienia wegetatywnego zalicza się odnowienie z odrośli powstających z pni lub korzeni (odrostów korzeniowych), zrzezów, odkładów, żywokołów, szczepów i innych części roślin drzewiastych.
Ze względu na wykorzystanie sił przyrody i wielkość wkładu pracy ludzkiej, rozróżnia się odnowienie naturalne i sztuczne. Odnowienie naturalne powstaje samorzutnie - samosiewem lub z odrośli, zwykle przy niewielkim udziale pracy ludzkiej. Odnowienie sztuczne polega na wysiewie nasion na powierzchni przyszłej uprawy lub na wysadzeniu sadzonek; zasadniczą rolę odgrywa tu praca ludzka.
Ze względu na właściwości powierzchni przeznaczonej do odnowienia i wymagania wprowadzanych gatunków stosuje się:
Celem prac odnowieniowych i zalesieniowych jest inicjowanie produkcji leśnej na gruntach leśnych nie zalesionych oraz na gruntach nieleśnych przeznaczonych pod uprawę leśną.
Metoda odnowień lub zalesień wynika z użytego do tego celu materiału - nasion lub sadzonek. Do czynności wchodzących w skład odnowienia sztucznego zalicza się: uprawę gleby, poprawienie warunków glebowo-siedliskowych, siew lub sadzenie. Siew i sadzenie mogą być wykonywane różnymi metodami, zależnie od sposobu przygotowania gleby, rozmieszczenia i przygotowania nasion lub sadzonek oraz używanych narzędzi. Znaczenie i rozmiar sztucznego odnawiania lasu i zalesiania szczególnie wzrasta w zmieniającym się środowisku przyrodniczym. Koniecznością staje się realizacja wielu zadań, których charakter z punktu widzenia organizacji i techniki odnowień i zalesień jest określony właściwościami powierzchni przeznaczonej do odnowienia i zalesienia.
Wyróżnia się tu dwie grupy zadań:
1. warunki przyrodnicze i techniczne odnowień i zalesień są kształtowane przez las; zaliczamy tutaj:
2. warunki odnowienia i zalesienia kształtuje wpływ dużych powierzchni otwartych, bez znaczącego wpływu lasu;
Odnowieniu stawia się obecnie większe i ściślej określone wymagania dotyczące składu gatunkowego i jakości powstających nowych drzewostanów. Leśnik chcąc sprostać tym wymaganiom powinien dysponować dużym doświadczeniem i rozwiniętą techniką hodowlaną, gdyż odnowienie lasu staje się coraz bardziej złożoną sztuką postępowania.