Funkcje klimatyczne

Przeciwwietrzne działanie zadrzewień stanowi ich najważniejszy walor klimatotwórczy i fitomelioracyjny. Zadrzewienia przeciwwietrzne powinny być usytuowane prostopadle do kierunku wiatru, ażurowe (aby wiatry pochłaniały a nie odbijały), pozbawione luk (aby nie powodowały lokalnych zawirowań), rzędowe lub pasowe (nie szersze niż około 10 m), bez krzewów lub z krzewami o wysokości nie większej niż 1,5 m.

Aby osłony przeciwwietrzne były w pełni skuteczne, muszą być wprowadzone w sposób określany jako system fitomelioracyjny. W celu zmniejszenia prędkości wiatru na otwartych przestrzeniach pól uprawnych stosuje się układy wielu pasów przeciwwietrznych powiązanych z kompleksami leśnymi, z zielenią szlaków komunikacyjnych, osiedli, parków wiejskich, cmentarzy itd. Przyjmuje się, że w pełni skuteczne oddziaływanie ochronne odwietrzne wynosi około 15-20 wysokości drzewa. Ochronne działanie żywopłotu określane jest na 15-20 wysokości.

Następstwem redukcji prędkości wiatru w wyniku oddziaływania zadrzewienia jest ograniczenie parowania glebowego. Wpływ ten sięga po stronie dowietrznej na odległość do około 6-krotnej, a po stronie zawietrznej - ponad 30-krotnej wysokości zadrzewienia.

Obniżenie prędkości wiatru wpływa na korzystniejszy rozkład pokrywy śnieżnej w strefie oddziaływania zadrzewienia. Zadrzewienie przeciwśnieżne powinno być ażurowe, aby nie stanowiło zbyt szczelnej bariery dla wiejącego wiatru. Zadrzewienia zwarte powodują silne zawirowania powietrza nad i obok zadrzewienia i gromadzenie się śniegu tuż przy zadrzewieniu. Skuteczność zadrzewień przeciwśnieżnych zależy od wysokości, budowy i zwarcia zadrzewienia w stosunku do kierunku wiejących wiatrów. Zasięg oddziaływania zadrzewienia na rozkład pokrywy śnieżnej może dochodzić na odległość równą jego 15-20-krotnej wysokości. Równomierny rozkład pokrywy śnieżnej na polu ma duże znaczenie dla upraw rolnych, gdyż warstwa śniegu chroni oziminy przed wymarzaniem w czasie zimy. Równomierna pokrywa śnieżna sprzyja lepszemu wsiąkaniu do gleby wody z wiosennych roztopów. Dzięki wolniejszemu odpływowi wody roztopowej może być ona w większym stopniu wykorzystana przez rośliny uprawne.

Źródło: Murat E. „Poradnik hodowcy lasu” Warszawa 1999