Wpływ doboru naturalnego na wzmożenie odporności drzew

Z samej istoty doboru naturalnego wynika, że prowadzi on do stopniowego dostosowywania się danego gatunku, danej odmiany czy rasy, czy w ogóle danej populacji, do określonego układu warunków środowiska, a tym samym wzmaga się ich odporność. Układ taki obejmuje wiele działających jednocześnie czynników, ponadto podlegających zmianom w czasie i przestrzeni. Zmiany w czasie wiążą się z długowiecznością drzew, które w kolejnych okresach wzrostu bytują w coraz to innych warunkach kształtowanych przez sam drzewostan, przez współżyjące z nim rośliny i świat zwierząt oraz otaczającą go przyrodę nieożywioną. Zmiany w przestrzeni odnoszą się nie tylko do różnic w makro- i mezoklimacie lub do podstawowych różnic w warunkach glebowych, lecz dotyczą wszystkich tych czynników i ich zmienności, rozpatrywanych w skali mikro: mikroklimatu, mikrorzeźby terenu, drobnych różnic gleby itp.

Przystosowywanie się poszczególnych gatunków drzew w trakcie doboru naturalnego musi objąć całość wymienionych czynników i rozciągać na cały cykl życiowy reprezentantów tych gatunków. Staje się to możliwe dzięki występowaniu zmienności dziedzicznej w obrębie populacji. Tłumaczy ona zmienność drzew w obiektach pochodzenia naturalnego, od szeregu pokoleń zajmujących jedno miejsce i podlegających nieprzerwanemu procesowi doboru naturalnego. Właśnie zmienność osobnicza umożliwia przetrwanie gatunku na danym miejscu, charakteryzującym się określoną skalą zmienności warunków środowiska. Ona także pozwala danemu gatunkowi rozszerzać areał jego występowania i różnicować się na poszczególne odmiany, rasy czy ekotypy.

Zmienność ta jest szczegółowo analizowana w hodowli selekcyjnej drzew i wykorzystywana przy doborze istniejących lub tworzeniu nowych cennych form i ich propagowaniu. Natomiast w trzebieży rozpoznanie opiera się na ujawniających się cechach fenotypowych, odzwierciedlających sposób reagowania danego genotypu na określone warunki środowiska. Takie rozpoznanie tylko częściowo może być miarodajne przy ocenie właściwości genotypowych. Niemniej jest przydatne, szczególnie w drzewostanach z odnowienia sztucznego, w których nie jesteśmy pewni, czy mamy do czynienia wyłącznie z ekotypem lokalnym, który przeszedł przez długotrwały proces doboru naturalnego i zdołał przystosować się do miejscowych warunków. Popieranie takiego ekotypu przy wykonywaniu trzebieży przyczynia się do utrzymania pielęgnowanego drzewostanu w dobrym stanie do wieku rębności.


Źródło: Bernadzki E., Ilmurzyński E., Szymański St. „Trzebieże” Warszawa 1999

w/wplyw-doboru-naturalnego-na-wzmozenie-odpornosci-drzew.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:41 (edycja zewnętrzna)