Rozwój różnych kierunków fitosocjologii

Szata roślinna Ziemi stanowi przedmiot badań odrębnej dyscypliny botanicznej o nazwie geobotanika. Łączy ona w sobie elementy geografii, ekologii i systematyki roślin. Ze względu na obiekt badań, w obrębie geobotaniki można wyróżnić florystykę — zajmującą się florą, czyli ogółem taksonów roślinnych występujących na danym terytorium, oraz fitosocjologię — badającą roślinność, czyli ogół zbiorowisk roślinnych określonego terenu.

Fitosocjologia jako odrębna dyscyplina botaniczna powstała w końcu XIX i na początku XX stulecia. Sama nazwa fitosocjologia wprowadzona została po raz pierwszy w 1896 r. przez polskiego botanika JÓZEFA PACZOSKIEGO. Za jej prekursorów uważa się fitogeografów, którzy począwszy od HUMBOLDTA, opisywali już w ubiegłym stuleciu różne tzw. formacje roślinne (KERNER, KORŻYŃSKI, WARMING, SCHIMPER i inni). Z czasem opisy roślinności stawały się bardziej szczegółowe (SCHRŐTER, STEBLER).

Już w końcu XIX wieku zaczęto posługiwać się ścisłymi metodami opisu i ilościową oceną stosunków florystycznych na określonych powierzchniach (HULT, SERNANDER). Jednocześnie pogłębiały się też teoretyczne podstawy fitosocjologii (FLAHAULT, PACZOSKI, KRYLÓW i RUBEL). Dzięki temu fitosocjologia przestała być nauką czysto opisową, a coraz bardziej zaczęła zajmować się badaniami i wyjaśnianiem prawidłowości kształtowania się zbiorowisk albo zespołów roślinnych. Już w pierwszej połowie XIX w. zaczęły szybko rozwijać się różne dziedziny badań nad zespołami roślinnymi: nad ich ekologią i biologią, dynamiką, geograficznym rozmieszczeniem, a zwłaszcza klasyfikacją.

Dziś fitosocjologia jest powszechnie uważana za zupełnie samodzielną dziedzinę botaniki, której celem jest badanie zbiorowisk roślinnych. Różni badacze w różnym czasie nadawali jej różne nazwy. Jedni nazywają ją „fitosocjologia” (PACZOSKI 1896, KRYLÓW 1898, SUKACZOW 1919, HARPER, RUBEL, DU RIETZ 1917—1919), inni „fitocenologią” (GAMS 1918, ALECHIN 1946), jeszcze inni „biocenologią” (Kongres Botaniczny 1900), „fitocenotyką” (1938), „biocenotyką”, wreszcie są tacy, którzy nadal zaliczają ją do geografii roślin. Spór ten, poza nazwą ma znacznie głębsze podłoże, bo dotyczy istoty zespołu jako konkretu (fitocenoza) i abstraktu (asocjacja roślinna).

Różnice zapatrywań występują nie tylko w nadawanej nazwie, lecz także w definicji podstawowej jednostki fitosocjologicznej, czyli tzw. asocjacji roślinnej. Jedni nazywają ją „asocjacją” (FLAHAULT, SCHRŐTER, PACZOSKI), inni (GAMS, RAMIEŃSKI, ALECHIN) — „fitocenozą”, a jeszcze inni oprócz asocjacji wyróżniają niższą jednostkę tzw. „socjację” (DU RIETZ, ALECHIN).

r/rozwoj-roznych-kierunkow-fitosocjologii.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:41 (edycja zewnętrzna)