Rębnia stopniowa gniazdowa polega na zakładaniu ośrodków odnowieniowych w formie grup, kęp i gniazd, które następnie są poszerzane i łączone aż do uzyskania pełnego odnowienia całego drzewostanu czy też powierzchni manipulacyjnej. Celem tej rębni jest zatem uzyskanie drzewostanu o grupowej i kępowej formie zmieszania, złożonego przede wszystkim z gatunków cieniowytrzymałych (jodła, buk), o strukturze różnowiekowej, przejściowo zróżnicowanej wysokościowo.

Ośrodki odnowieniowe zakładane są przede wszystkim w miejscach sprzyjających powstawaniu samosiewów (sprawna lub przygotowana gleba), lecz również tam, gdzie w drzewostanie występują grupy i kępy wartościowych nalotów i podrostów. Stosowana jest zasada kolejnego odnawiania poszczególnych gatunków drzew. Gatunkom wolniej rosnącym w młodości i wrażliwym na przymrozki czy też nadmierne nasłonecznienie musi być zapewnione wyprzedzenie i wzrost w warunkach pełnej osłony. Według Puchalskiego (1972) jodłę należy odnawiać już na 50 lat przed uprzątnięciem drzewostanu, buk - na około 30 lat.

Rębnia ta jest prowadzona z reguły na pasach manipulacyjnych (strefach) o szerokości do 200 m, lecz również w całych drzewostanach. Przy większej szerokości strefy czy też drzewostanu należy od strony wystawionej na silne wiatry zachować pas ochronny drzewostanu o szerokości nie mniejszej niż jego podwójna wysokość. Drzewostan na tym pasie powinien być odnawiany dopiero w końcowym etapie tej rębni.

Wielkość zakładanych gniazd (z osłoną lub bez niej) zależy od cienioznośności odnawianego gatunku: dla jodły i buka wynosi 2-4 a. Puchalski zaleca eliptyczny kształt gniazd, o dłuższej osi równoległej do kierunku panujących wiatrów, dla lepszego wykorzystania niesionych wiatrem opadów. W początkowym etapie cięć odległość między gniazdami nie powinna być mniejsza od podwójnej wysokości drzewostanu macierzystego.

W drzewostanach słabo pielęgnowanych właściwe cięcia odnowieniowe powinien poprzedzać okres cięć przygotowawczych, prowadzonych w całej strefie czy też w drzewostanie, z zachowaniem w ostatnim przypadku szczególnej ostrożności w pasie ochronnym. W pierwszym etapie cięć zakładane są ośrodki odnowieniowe z osłoną górną, przeznaczone głównie dla odnowienia jodły, z wykorzystaniem istniejących grup i kęp wartościowych nalotów i podrostów. Dla odnowienia jodły i buka stosuje się silniejszą osłonę gniazd.

Ilość zakładanych ośrodków odnowieniowych zależy m.in. od (Jaworski 1990):

• długości całkowitego okresu odnowienia - stosując krótszy okres, zakładamy więcej gniazd, wydłużając w ten sposób front odnowienia (obwód gniazd) i zmniejszając odległości między nimi
• częstości lat nasiennych: rzadsze lata nasienne wymagają zakładania większej ilości ośrodków,
• budowy drzewostanu macierzystego: drzewostany o zróżnicowanej strukturze wysokościowej i o zmieszaniu grupowym pozwalają na założenie większej ilości centrów w porównaniu z drzewostanami jednopiętrowymi,
• dobrego udostępnienia drzewostanu, co stwarza możliwości założenia większej ilości centrów odnowieniowych.

Przy zakładaniu pierwszej serii ośrodków odnowieniowych kierujemy się zasadą lokalizowania ich w miejscach najbardziej oddalonych od dróg wywozowych. Równocześnie zakładamy możliwie gęstą sieć szlaków zrywkowych stanowiących szkielet ładu przestrzennego w tej rębni.

W drugim etapie cięć następuje poszerzanie poprzednio założonych ośrodków odnowieniowych oraz zakładanie następnych. Drzewostan osłaniający pierwsze gniazda rozluźniamy w stopniu zapewniającym dobry wzrost odnowień, a na gniazdach małych - usuwamy nawet całkowicie, gdyż odnowienie korzysta z wielostronnej osłony bocznej. Celem tych cięć jest zróżnicowanie warunków ekologicznych na gnieździe: dopływ światła i opadów większy w części środkowej niż na obrzeżu sprzyja powstawaniu pożądanego „stożka odnowieniowego”.

W następnych, powtarzających się etapach cięć kontynuowane są cięcia brzegowe na obwodzie założonych poprzednio i stopniowo poszerzanych gniazd i w miarę potrzeby zakładane nowe centra odnowieniowe. Stopniowo poszerzane ośrodki odnowieniowe łączą się, a drzewostan macierzysty po spełnieniu swej roli zostaje usunięty. W toku prowadzenia cięć należy szczególną uwagę zwrócić na płynne kształtowanie brzegów kęp odnowieniowych. Nie można dopuścić do powstawania tzw. „stromych brzegów”, tzn. dużych różnic wysokości między kępą podrostu a sąsiadującym młodszym nalotem. Na etapie łączenia gniazd istnieją dobre warunki dla odnowienia drzew światłożądnych. Z tego względu korzystne jest jak najdłuższe przetrzymywanie wartościowych nasienników sosny i modrzewia.

Źródło:
Eugeniusz Bernadzki „Cięcia odnowieniowe” Warszawa 2000
Zasady hodowli lasu