Klon pospolity

Acer platanoides L. — klon pospolity

Drzewo wysokości do 30 m i pierśnicy 1 m, o gęstej, jajowatej koronie; kora pnia ciemnoszara, płytko podłużnie spękana; pąki brązowe, jajowate, błyszczące, kształtu elipsoidalnego, przytulone do pędu, pokryte 6—8 parami naprzeciwległych łusek. Pędy zazwyczaj nagie, oliwkowoczerwone, błyszczące.

Liście długości 10—18 cm, 5-klapowe, z ostrymi, odległe zębatymi klapami, nagie, ciemnozielone, na dolnej stronie jaśniejsze, błyszczące. W ogonku liściowym występują przewody mleczne.

Kwiaty zielonkawożółte, średnicy około 1 cm, zebrane w odstające do góry baldachogrona. Kwitnie w końcu kwietnia, zwykle przed rozwojem liści, znacznie wcześniej niż jawor.

Owoceskrzydlaki o skrzydełkach szerokich, rozwartych pod kątem 120° — dojrzewają we wrześniu, opadają w październiku i po dojrzeniu rozpadają się. Orzeszki są dość duże i spłaszczone. Klon zaczyna owocować na swobodzie w wieku 10—20 lat, w drzewostanie między 25 a 40 rokiem życia. Obradza prawie co roku. Zdolność kiełkowania nasion dochodzi do 90%. Przed wysiewem wiosennym nasiona trzeba stratyfikować, w przeciwnym razie przelegują. Siewki mają liścienie języczkowatego kształtu, rozszerzone ku górze. Pierwsze liście na siewkach są jajowate, zaostrzone, w pobliżu wierzchołka z dwoma bocznymi, dużymi ząbkami z każdej strony.

System korzeniowy klon wytwarza sercowaty, nierównomiernie płaski, z korzeniami szeroko rozpostartymi i pionowo zagłębiającymi się w grunt. Dobrze rośnie na glebach świeżych, żyznych, może także rosnąć na glebach torfiasto-ilastych; unika gleb suchych i z wodą zastoiskową. Ocienienie znosi średnio; dość odporny na mrozy; czasem w ostre zimy na pniach powstają listwy mrozowe. W młodości rośnie szybko, w wieku 40—60 lat przyrost słabnie, a w wieku 100 lat ustaje. Żyje dość długo, do 200 lat. Po ścięciu daje silne odrośle z pnia do wieku 60—70 lat, później odrośli nie daje. Litych drzewostanów nie tworzy, występuje jako domieszka w lasach liściastych lub mieszanych.

W młodych drzewostanach, jako gatunek szybko rosnący, występuje zazwyczaj w piętrze górnym, później, w wieku 50—60 lat inne gatunki przerastają go i wówczas przechodzi do piętra niższego.

Drewno klonu jest rozpierzchłonaczyniowe, barwy białej z żółtym odcieniem, błyszczące. Twardziel słabo się zaznacza ciemniejszym zabarwieniem. Promienie drzewne na przekroju poprzecznym mają wygląd wąskich, czerwonawych, błyszczących kresek, co nadaje drewnu charakterystyczny rysunek. Drewno jest twarde, ciężkie, elastyczne, na ogół jednak gorszej jakości niż drewno jaworu.

Klon swym zasięgiem obejmuje zachodnią i środkową Europę. Na północy sięga południowej części Półwyspu Skandynawskiego i południowej Finlandii, na południu — do Pirenejów i Półwyspu Bałkańskiego. Brak go w Anglii i zachodniej Europie. Rośnie również na Kaukazie, Krymie, w Azji Mniejszej i na Uralu. W Polsce występuje na obszarze całego kraju, przede wszystkim na nizinach; w górach sięga tylko do 1100 m n.p.m.. Występuje w zespołach leśnych należących do rzędu Fagetalia.

Klon pospolity znajduje duże zastosowanie jako drzewo parkowe i alejowe. Znane są liczne formy ogrodowe w zieleni miejskiej.

k/klon-pospolity.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)