Jałowiec pospolity

Juniperus communis L. — jałowiec pospolity

Krzew o bardzo zmiennej wysokości i pokroju, rzadko drzewo, dorastające do 15 m wysokości, o stożkowatej koronie.

Korę ma szarobrązową, początkowo gładką, potem łuszczącą się długimi, włóknistymi pasami. Pędy trójgraniaste (w przekroju trójkątne), pokryte igłami osadzonymi po 3 w okółkach, w 6 prostnicach, ustawione prostopadle do pędu. Igły (do 15 mm dł.) sztywne, kłujące, rynienkowato wgłębione na górnej stronie i z szerokim, białym paskiem pośrodku, na stronie dolnej wypukłe, błyszczące, zielone. Trwałość igieł do 4 lat.

Rośliny zwykle dwupienne, kwitnące w maju, czerwcu. Szyszkojagody (5—6 mm średnicy) początkowo zielonawe, po dojrzeniu granatowoczarne i pokryte nalotem woskowym; zawierają po 3 nasiona; dojrzewają w drugim lub trzecim roku po zapyleniu kwiatów. Nasiona po wysiewie przelegują rok lub 2 lata: kiełkują 2 liścieniami.

Jest krzewem bardzo odpornym na suszę, ma rozległy i płytko rozmieszczony pod ziemią system korzeniowy; korzenie bardzo długie, giętkie, wykorzystywane niekiedy do wyplatania koszyków.

Jałowiec jest gatunkiem długowiecznym, rośnie bardzo wolno, największe przyrosty osiąga między 5 a 20 rokiem życia. Jest mało wymagający, rośnie na każdej glebie: od suchych piasków do gleb bagnistych, torfiastych. Występuje w lesie jako podszyt w suchych borach sosnowych, na nieużytkach i wydmach (często z brzozą brodawkowatą), które ochrania i utrwala. Jest gatunkiem pionierskim.

Jałowiec pospolity ma szeroki zasięg na półkuli północnej: występuje w północnej i środkowej Europie, w Azji Mniejszej, w północnej części Azji. Ameryce Północnej i w północnej części Afryki. W Europie nie występuje na wybrzeżu Morza Północnego, jak również w Szlezwiku-Holsztynie, na Podolu i stepowej części Wołynia. W górach sięga pojedynczo aż po regiel górny — do 1300 m n.p.m.

Drewno ma zróżnicowane na biel i twardziel, z wąskimi słojami rocznymi. Biel wąski, biały. Twardziel żółtawo-brązowa z matowym odcieniem; słoje roczne faliste, wąskie, dobrze widoczne na wszystkich trzech przekrojach. Promienie drzewne gołym okiem niewidoczne. Przewodów żywicznych brak. Drewno jałowca pospolitego jest miękkie, cienkowłókniste, bardzo mocne i trwałe, cenione na wyroby tokarskie; ze względu jednak na małe rozmiary drzewa, w przemyśle nie ma znaczenia.

Szyszkojagody jałowca używane są do otrzymywania olejków eterycznych, mających zastosowanie w medycynie oraz jako przyprawa kuchenna. Gatunek wykazujący dużą zmienność, w ogrodnictwie ozdobnym uprawiany w Polsce często w postaci form kolumnowych.

j/jalowiec-pospolity.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:39 (edycja zewnętrzna)