Ilościowość (stosunki ilościowe) zbiorowiska roślinnego

W badaniu fitocenozy ważne jest ustalenie stosunków ilościowych poszczególnych gatunków w niej występujących. Od ilościowego stosunku poszczególnych składników fitocenozy zależy jej zewnętrzny, ogólny wygląd oraz rola ekologiczna, jaka w niej przypada poszczególnym gatunkom. Najdokładniejszym przedstawieniem ilościowego udziału gatunków w budowie zbiorowiska byłoby określenie wagowe całkowitej masy każdego z nich. Tego rodzaju metoda nastręczałaby wiele trudności i mogłaby być zastosowana tylko do nielicznych zbiorowisk (łąki — analiza wagowa siana).

W praktyce fitosocjologicznej używane jest stosunkowo łatwe, a przy tym nadające się do badania wszystkich zbiorowisk roślinnych, określenie stopnia pokrycia, tj. oznaczenie, jaką część (jaki procent lub jaki ułamek) powierzchni całego badanego płatu pokrywa swymi nadziemnymi częściami dany gatunek, a także określenie jego liczebności, tj. liczby osobników przypadających na jednostkę powierzchni.

W krajach środkowoeuropejskich najczęściej do określenia ilościowego stosuje się tzw. kombinowaną skalę BRAUN-BLANQUETA, która ustala zależność pomiędzy ilością osobników a stopniem pokrycia.

Skala ta obejmuje sześć stopni:

gatunki panujące

5 — dany gatunek pokrywa 3/4—4/4, tj. 75—100% całej badanej powierzchni,

4 — dany gatunek pokrywa 1/2-3/4, tj. 50—75% całej badanej powierzchni.

gatunki współpanujące

3 — dany gatunek pokrywa 1/4-1/2, tj. 25—50% całej badanej powierzchni,

2 — dany gatunek pokrywa mniej niż 1/4, (25%) całej badanej powierzchni, natomiast więcej niż 1/20 (tj. 5%) powierzchni,

l — dany gatunek pokrywa mniej niż 1/20, tj. 5% badanej powierzchni,

+ — dany gatunek występuje skąpo lub bardzo skąpo.

Gdy chcemy podkreślić nadzwyczajną rzadkość jakiegoś gatunku, napotykanego w jednym lub paru zaledwie okazach na dużej powierzchni, używamy znaku „ + r” lub „ + (l ok.)” albo ,, + (2 ok.)” itd., co wcale nie oznacza dodania jeszcze nowego najniższego stopnia skali.

Określenia stopnia ilościowości przy zastosowaniu skali BRAUN-BLANQUETA dokonuje się szacunkowo (na oko). Tego rodzaju ocena może być zbyt subiektywna i prowadzić do dowolności, w praktyce okazało się jednak, że przy odpowiedniej wprawie ocena ta może być zupełnie wystarczająca, czego dowodem są dość zgodne oceny ilościowości przez badaczy pracujących nieraz na odległych od siebie terenach. Metoda ta jest prosta, łatwa i szybka w zastosowaniu. Wyniki osiągane przy jej stosowaniu są w dużym stopniu zgodne przy porównywaniu np. z wynikami analizy wagowej siana (jak to wykazał RALSKI).

Niektórzy badacze używali skali 10- lub 11-stopniowej (DOMIN, KRAJINA). Im skala ma więcej stopni, tym staje się trudniejsza do opanowania, tym więcej powstaje możliwości popełnienia omyłek i metoda traci na jasności i przeglądowości.

Ocena pokrycia dotyczy rzutu poziomego wszystkich nadziemnych części danego gatunku. Zbiorowiska, w których roślinność pokrywa bez reszty całą powierzchnię (100%) nazywamy zwartymi. Zbiorowisko jest luźne, jeśli pewna część gruntu nie pokryta jest przez rośliny.

i/ilosciowosc-stosunki-ilosciowe-zbiorowiska-roslinnego.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:39 (edycja zewnętrzna)