Gleby brunatne wytwarzają się z glin zwałowych, piasków na glinie, piaskowców i łupków fliszowych, cięższych piasków polodowcowych, lessu. Rzadziej spotykane profile są wytworzone z iłów, starych aluwiów.

Gleby brunatne mają dobrze wykształcony, czyli zróżnicowany na poziomy genetyczne, profil. Posiadają poziom A o różnej miąższości.

W głównej części profilu pod poziomem próchnicznym występuje poziom diagnostyczny cambic. Jest to poziom wcześniej zwany poziomem brunatnienia, w którym przebiega proces brunatnienia i dominuje barwa brunatna. Poziom cambic przechodzi w podłoże skalne.

Uziarnienie gleb brunatnych jest zróżnicowane od piasków gliniastych do glin ciężkich i iłów. Są to utwory od bezszkieletowych do silnie szkieletowych. Gleby brunatne górskie wykazują zdecydowanie wyższą zawartość części szkieletowych od gleb brunatnych nizinnych i wyżynnych, pozostałe cechy nie są tak bardzo zróżnicowane.

Odczyn gleb brunatnych waha się od słabo kwaśnego do zasadowego, a V od poniżej 20 do około 100% z dużym zróżnicowaniem w zależności od podtypu. W profilu mogą występować węglany. Odmiany oglejone gruntowo lub opadowo mogą wystąpić we wszystkich podtypach.

Wyróżnia się następujące podtypy gleb brunatnych: właściwe, szarobrunatne, wyługowane, kwaśne i bielicowe.

Właściwości biogeochemiczne gleb brunatnych kwalifikują je do odmian od mezotroficznych poprzez eutroficzne do hipertroficznych. Odmiany eutroficzne i hipertroficzne gleb brunatnych tworzą siedliska lasu świeżego, lasu wyżynnego i lasu górskiego. Odmiany mezotroficzne natomiast to siedliska lasu mieszanego świeżego i lasu mieszanego górskiego, a w wyższych położeniach górskich - boru mieszanego i boru górskiego.

Najbogatsze troficznie podtypy gleb brunatnych, to jest szarobrunatne i brunatne właściwe, zaliczane do gleb hipertroficznych spełniają wymogi jaworzyny górskiej z Lunaria rediviva {Lunario - Aceretum), a na niżu najżyźniejszych odmian grądu (Galio- i Tilio-Carpinetum).

Odmianom gleb eutroficznych tworzących siedliska lasu odpowiadają najczęściej grądy (typowy, niski i wyżynny) (Tilio - Carpinetum), żyzne buczyny, niżowa (Melico — Fagetum), karpacka (Dentario glandulosae - Fagetum) i sudecka (Dentario enneaphyllidis - Fagetum).

Odmianom mezotroficznym gleb brunatnych i siedliskom lasu mieszanego odpowiadają najczęściej uboższe formy grądów (Tilio - Carpinetum typicum calamagrostietosum) oraz kwaśne buczyny górskie (Luzulo nemorosae - Fagetum) i niżowe (Luzulo pilosae - Fagetum).

W typie gleb brunatnych wyróżnia się następujące podtypy: właściwe, szarobrunatne, wyługowane, kwaśne i bielicowe.