Czynniki glebotwórcze

Czynniki glebotwórcze to składniki środowiska przyrodniczego wpływające na powstawanie i rozwój gleb.

Do czynników glebotwórczych należą:

  • organizmy żywe,
  • klimat,
  • stosunki wodne,
  • właściwości skały macierzystej,
  • rzeźba terenu,
  • czas i działalność człowieka.

Czynniki glebotwórcze wpływają kompleksowo na tworzenie się gleby a także mogą oddziaływać na siebie. Właściwości poszczególnych gleb zależą od lokalnych układów tych czynników, czyli od środowiska glebotwórczego. Całość zjawisk, które zachodzą w powierzchniowych warstwach litosfery pod wpływem kontaktu z biosferą, atmosferą i hydrosferą i powodują powstawanie i rozwój gleb, określa się jako procesy glebotwórcze.

Na procesy glebotwórcze składają się:

  1. przetwarzanie (rozkład, synteza) mineralnego substratu i resztek organicznych,
  2. przemieszczanie mineralnych i organicznych składników gleby z udziałem żywych organizmów (obieg biologiczny) oraz w postaci gazów, roztworów, pseudoroztworów i zawiesin unoszonych przez ciekłą fazę glebową,
  3. wymiana materii i przepływ energii między żywymi organizmami a substratem glebowym oraz między fazami gleby (stałą, ciekłą, gazowa),
  4. przepływ informacji między poszczególnymi składnikami biogeocenozy, warunkujący funkcjonowanie w niej sprzężeń zwrotnych i zjawisk samoregulacyjnych.

Istota procesu glebotwórczego polega na stopniowym i coraz pełniejszym przystosowywaniu się martwych przedtem substratów do pełnienia swej roli w funkcjonowaniu ekosystemów i krajobrazów.

Wśród procesów glebotwórczych można wyróżnić następujące procesy elementarne:

c/czynniki-glebotworcze.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:39 (edycja zewnętrzna)