Wybór drzew dorodnych jest czynnością wymagającą dużego doświadczenia i wiedzy, a jednocześnie odpowiedzialną. Od prawidłowego typowania tych drzew zależy jakość pielęgnowanego drzewostanu.

Za drzewo dorodne uznaje się drzewo:

• o grubości i wysokości większej od rozmiarów drzewa przeciętnego w danym drzewostanie; przy wyznaczaniu w drzewostanie pierwszej trzebieży wczesnej drzewa dorodne mają być o 20-30% grubsze od przeciętnego drzewa w drzewostanie,
• których żywotność przejawia się w dobrze rozwiniętej, gęstej koronie,
• o wysokiej jakości, czyli posiadające mało wad obniżających wartość drewna (usęcznienie, krzywizny, zbieżystość, skręt włókien i inne),
• zdrowe, czyli nie opanowane przez grzyby i owady,
• dobrze przyrastające na wysokość i grubość.

Wyboru drzew dorodnych dokonuje się w obrębie tzw. biogrup. Stanowią je grupy drzew jednogatunkowego pochodzenia, ściśle ze sobą związane i na siebie wzajemnie oddziałujące, wytwarzające swoje własne środowisko sprzyjające ich utrzymaniu wśród otoczenia innego lub nawet tego samego gatunku, lecz powstałego w inny sposób lub w innym czasie. Biogrupy najwyraźniej wyodrębniają się w drzewostanach mieszanych, zwłaszcza powstałych z samosiewu. Również w drzewostanach jednogatunkowych i różnowiekowych można wyróżnić biogrupy złożone z drzew bliżej ze sobą sąsiadujących i wzajemnie na siebie wpływających. Naturalnie utworzone biogrupy egzystują do końca życia drzewostanu, jeśli ich byt nie zostanie zakłócony przez interwencję człowieka. Drzewa tworzące biogrupę często zrastają się korzeniami, dzięki czemu głębiej się zakorzeniają i mają lepsze warunki pobierania wody i pokarmu, są lepiej zakotwiczone w podłożu. Drzewa wchodzące w skład biogrupy kooperują ze sobą także i nad glebą. Popierają się wzajemnie w czasie wichrów, a budowa ich koron zapewnia aerodynamiczne właściwości nawietrznego okapu biogrupy i ochronę drzew rosnących na stronie zawietrznej. Mają zatem wyższy potencjał życiowy i żyją dłużej niż drzewa bytujące poza grupami. Grupy takie popierane w trakcie cięć pielęgnacyjnych zwiększają odporność drzewostanu na zagrożenie przez śnieg i wiatr. W obrębie każdej biogrupy powinno być wybrane przynajmniej jedno najlepsze drzewo jako dorodne. Zmierza się do nierównomiernego rozmieszczenia drzew dorodnych i kształtowania naturalnej struktury przestrzennej drzewostanów charakteryzujących się istnieniem biogrup.

Kryteria wyboru drzew dorodnych są różne dla poszczególnych gatunków drzew i zależą od indywidualnych wymagań i właściwości rozwojowych tych gatunków oraz od warunków siedliskowych, w jakich wzrastają. Należy dążyć do zachowania odpowiedniego udziału poszczególnych gatunków drzew, wskazanego dla danego typu siedliskowego lasu. Przy wyborze drzew dorodnych trzeba również uwzględnić ogólną jakość hodowlaną poddawanego zabiegom trzebieżowym drzewostanu. W drzewostanach gorszej jakości kryteria doboru drzew dorodnych muszą być w pewnym stopniu obniżone. W przypadkach szczególnych wybieranie drzew dorodnych może okazać się w ogóle niemożliwe. Wtedy ogranicza się cięcia wyłącznie do popierania drzew najzdrowszych, wykazujących największą żywotność. Odpowiednio łagodzi się również kryteria wyboru, gdy chce się utrzymać nieliczna domieszkę w drzewostanach litych. Wówczas nawet mierne jakościowo drzewa traktować trzeba jako dorodne. Ma to miejsce często w stosunku do brzozy czy dębu bezszypułkowego w litych sośninach.

Liczba drzew dorodnych, które powinny być wybierane na 1 ha jest zmienna i zależy od gatunku drzewa, wieku drzewostanu, rodzaju siedliska i jakości hodowlanej. W drzewostanach młodszych, silniej zwartych i zagęszczonych, jak również rosnących na słabszych siedliskach należy wybrać więcej drzew dorodnych. Natomiast w drzewostanach starszych, o gorszej jakości, słabiej zwartych i na siedliskach zasobniejszych wybiera się mniejszą liczbę drzew dorodnych.

Wyznaczanie drzew dorodnych jest bardzo ważnym i odpowiedzialnym zadaniem. Powinno ono być dokonywane przez pracownika mającego odpowiednie ku temu kwalifikacje. Wyznaczający drzewa dorodne musi obserwować drzewa z dalszej odległości (około 4-8 m), zależnie od wysokości drzewostanu, a w każdym razie z tych miejsc, skąd można dostrzec pęd szczytowy, położenie korony i pokrój drzewa oraz stanowisko drzewa wśród otoczenia. Osoby współpracujące, stojąc bliżej pnia, badają gładkość i zdrowotność strzały oraz szyi korzeniowej, wykrywają wady drzewa. Wyznaczenia dokonuje się przechodząc przez drzewostan pasami, a wybrane drzewa dorodne oznacza się prowizorycznie za pomocą lubryki. Trwałe oznaczenie drzew dorodnych powinno być wykonane dopiero po wyznaczeniu drzew szkodliwych, a więc po całkowitym przygotowaniu drzewostanu do trzebieży. Drzewa dorodne winno się oznaczać za pomocą wygładzenia ośnikiem pierścienia korowiny na wysokości 1,3 m i pomalowania go farbą olejną. Trwałe oznaczenie drzew dorodnych jest niezbędnym warunkiem powiązania kolejno po sobie następujących cięć pielęgnacyjnych w jednolitą całość. Brak trwałego oznaczenia celu wykonywanych trzebieży czyni z każdego zabiegu pielęgnacyjnego oderwany fragment działania. W drzewostanach, w których już przy poprzedniej trzebieży wyznaczone zostały drzewa dorodne, przeprowadza się rewizję poprzedniego wyboru przy każdej następnej trzebieży. Jeżeli któreś z drzew dorodnych straciło cechy najlepszego drzewa, czy to z powodu jego uszkodzenia, czy też dlatego, że okazało się nie dość żywotne, zbyt słabo przyrastające i po wykonanej poprzednio trzebieży nie zareagowało wzmożonym przyrostem, to na jego miejsce wyznacza się inne pobliskie drzewo, lepiej odpowiadające kryteriom drzewa dorodnego.

Wyznaczanie trzebieży przeprowadza się zazwyczaj latem. Jedynie w drzewostanach liściastych, szczególnie gatunków o gęsto ulistnionych koronach, czynności te przesunąć lepiej na okres bezlistny, kiedy jakość pnia widoczna jest na całej długości, a także łatwiejsza jest ocena budowy korony.