Torfowiska niskie

Nie przedstawiają one tak równomiernie wykształconego kompleksu zespołów jak torfowiska wysokie. Rozwijające się na nich zespoły występują w postaci mniejszych lub większych płatów rozmieszczonych w zależności od konfiguracji terenu i charakteru podłoża. Utrzymywanie się zespołów niskotorfowiskowych na tym samym miejscu przez dłuższy czas związane jest z tym, że przy rozrastaniu się powodują one stopniowe spiętrzenie się wód przez nie przepływających. W miarę jak torfowisko rośnie na grubość, podnosi się w nim zwierciadło wody, a gromadzące się szczątki roślinne są zabezpieczone przed całkowitym rozkładem.

Zespoły roślinne występujące na torfowiskach niskich należą do dwu różnych klas: Phragmitetea i Scheuchzerio - Caricetea fuscae. Zespoły należące do pierwszej klasy (torfowiska rzeczno-jeziorne) występują na starorzeczach i jeziorach, tworząc najbardziej zewnętrzny pas przybrzeżny.

Gatunkami wspólnymi, charakterystycznymi dla całego rzędu Phragmitetalia są: skrzyp bagienny (Equisetum fluviatile = E. limosum), jaskier wielki (Ranunculus lingua), kropidło wodne (Oenanthe aquatica), żabieniec babka wodna (Alisma plantago - aquatica), kosaciec żółty (Iris pseudacorus).

Najbardziej u nas rozpowszechnionym zespołem bagiennym jest zespół trzcin i oczeretów — Scirpo - Phragmitetum z następującymi gatunkami charakterystycznymi: oczeret jeziorny (Schoenoplectus lacustris = Scirpus lacustris), pałka szerokolistna (Typha latifolia), jeżogłówka gałęzista (Sparganium ramosum), szczaw lancetowaty (Rumex hydrolapathum), łączeń baldaszkowy (Butomus umbellatus), a także trzcina pospolita (Phragmites australis = Ph. communis).

Zespół ten posuwa się najdalej od brzegu w głąb zbiornika. W wodach stojących, na miejscach płytszych niż te, gdzie ma swoje optymalne warunki występowania Scirpo - Phragmitetum, rozwijają się zespoły wysokich turzyc ze związku Magnocaricion elatae. Zwykle zajmują one najbardziej przybrzeżny pas wokół starorzeczy i jezior, na zewnątrz od pasa trzcin i oczeretów.

Spośród zespołów tu występujących najgłębsze wody zarasta Caricetum rostratae vesicariae z gatunkami charakterystycznymi: turzycą sztywną (Carex elata = C. Hudsonii), tarczycą pospolitą (Scutellaria galericulata), ożanką czosnkową (Teucrium scordium) i starcem bagiennym (Senecio paludosus).

W miejscach najpłytszych natomiast występuje zespół Caricetum gracilis z gatunkami charakterystycznymi: turzycą zaostrzoną (Carex gracilis), turzycą błotną (C. acutiformis) i turzycą brzegową (C. riparia). W najsuchszej porze roku płaty tego zespołu często wysychają tak, że można po nich chodzić suchą nogą.

Zespoły klasy Scheuchzerio - Caricetea fuscae występują na torfowiskach niskich zwanych darniowymi i wykształcają się rozmaicie, zależnie od zasobności podłoża w sole mineralne i kwasowości.

Tam gdzie podłoże przesiąknięte jest przez wody przepływowe mezo- lub oligotroficzne o pH 4—6, wykształcają się zespoły związku Caricion canescentis fuscae z gatunkami charakterystycznymi: jaskrem płomiennikiem (Ranunculus flammula), fiołkiem błotnym (Viola palustris), wierzbownicą błotną (Epilobium palustre), przetacznikiem błotnym (Veronica scutellata), wełnianką wąskolistną (Eriophorum angustifolium) i turzycą pospolitą (Carex nigra = C. fusca).

U nas znany jest lepiej tylko jeden zespół Carici - Agrostietum caninae, z gatunkami charakterystycznymi: turzycą siwą (Carex canescens), turzycą gwiazdkowatą (C. echinata = C. stellulata) i mietlicą rozłogową (Agrostis stolonifera).

Na podłożu przesiąkniętym przez wody eutroficzne o pH 6,5—8,2 rozwijają się zespoły związku Caricion davallianae z gatunkami charakterystycznymi: tłustoszem pospolitym (Punguicula vulgaris), kosatką kielichową (Tofieldia calyculata), wełnianką szerokolistna (Eriophorum latifolium), turzycą Davalla (Carex davalliana), turzycą dwupienną (C. dioica), turzycą żółtą (C.flava), kruszczykiem błotnym (Epipactis palustris), storczykiem kukułką szerokolistna (Dactylorhiza majalis = Orchis latifolia) oraz mchem Campylium stellatum.

W tych zbiorowiskach mogą występować prawnie chronione gatunki: gnidosz królewski (Pedicularis sceptrum - carolinum), gnidosz rozesłany (P. syhatica), wymienione wyżej storczyki.

W związku z przeprowadzonymi na dużą skalę pracami melioracyjnymi i osuszeniem torfowisk, naturalne zespoły torfowiskowe zmieniają charakter i gwałtownie zanikają. Powinny być objęte ochroną.

t/torfowiska-niskie.txt · ostatnio zmienione: 2014/03/26 19:08 (edycja zewnętrzna)