Topola szara

Populus x canescens SM (P. alba X P. tremula) — topola szara (białodrzew nadwiślański)

Grupa mieszańców topoli białej i osiki, o cechach pośrednich, bardzo zmiennych.

Liście pędów wydłużonych są nieregularnie, grubo ząbkowane, z lekko falistym brzegiem (nie klapowane wyraźnie, jak u P. alba, i nie sercowate, jak u P. tremula). Dolna strona liści pędów wydłużonych jest pokryta rzadkim szarym kutnerem, silniejszym u form zbliżonych do P. alba, ale nigdy nie srebrzystobiałym. Znamiona słupków są różowe (P. alba — żółtawozielone, P. tremula — ciemnoczerwone). Liście krótkopędów bardzo zmienne: eliptyczne, okrągławe, z brzegiem blaszki równomiernie ząbkowanym, tylko na wiosnę pokryte szarym kutnerem, potem nagie.

Mieszańce, powstające samorzutnie w naturze, najczęściej pochodzą ze skrzyżowania żeńskich osobników topoli białej z osobnikami męskimi osiki. Prawdopodobnie wynika to stąd, że topola biała kwitnie niekiedy nieco wcześniej niż osika, a kwiaty pręcikowe osiki rozwijają się zwykle wcześniej niż słupkowe. Tak więc opóźnione kwiaty żeńskie topoli białej mogą być zapylone pyłkiem najwcześniejszych kwiatów męskich osiki, natomiast gdy rozwiną się kwiaty żeńskie osiki, prawdopodobnie brak już jest pyłku topoli białej. W wyniku sztucznego skrzyżowania stwierdzono, że mieszańce powstałe ze skrzyżowania osobników żeńskich osiki z osobnikami męskimi topoli białej odznaczają się mniejszą szybkością wzrostu.

Drewno topoli szarej także bywa różne, ma np. twardziel bądź zabarwioną jak topola biała, bądź nie zabarwioną jak osika. Badania drewna topoli szarej wykazały także zmienność jego właściwości mechanicznych. W porównaniu z drewnem innych topól wykazało ono wiele cech korzystnych, przede wszystkim jako cenny surowiec celulozowy.

Topola szara występuje na terenach wspólnych dla obu gatunków rodzicielskich, jest jednak rzadziej spotykana od białodrzewu i osiki. Głównie spotkać ją można w dolinie Wisły, stąd jej nazwa — białodrzew nadwiślański, ponadto występuje w dolinie Bugu, Sanu, Warty, Odry oraz w dolinach rzek podkarpackich. Spotkać ją można również w lasach w formie zbliżonej do osiki. Rośnie zwykle szybciej od gatunków rodzicielskich i jest odporna na zgniliznę pnia, ma małe wymagania siedliskowe; dobrze rośnie nawet na glebach piaszczystych i nieco zakwaszonych, dlatego zyskuje na znaczeniu w gospodarce leśnej.

Potężne rozmiary: ponad 30 m wysokości i ponad 1 m pierśnicy osiąga jednak topola szara tylko w korzystnych warunkach glebowych, zwłaszcza w łęgach wierzbowo-topolowych. Topola szara stanowi obiekt hodowli selekcyjnej; A. WRÓBLEWSKI spośród topól szarych wyróżnił w Rogalinie koło Poznania wartościową formę nazwaną topolą rogalińską.

t/topola-szara.txt · ostatnio zmienione: 2014/03/24 18:29 (edycja zewnętrzna)