Termin siewu nasion

W szkółkach wysiew nasion do gruntu wykonywany jest w różnych terminach. Zależy to od wielu czynników przyrodniczych oraz gospodarczych, jak np. zdolność zachowania siły kiełkowania przez nasiona, pora ich zbioru i sposób przechowywania, warunki glebowe i klimatyczne, organizacja pracy, wyposażenie szkółki w sprzęt oraz urządzenia itp. W warunkach naturalnych nasiona rozsiewają się przeważnie w krótkim czasie po ich dojrzeniu. Siew w szkółkach z różnych względów wykonywany jest także w innym czasie.

Nasiona, które szybko tracą siłę kiełkowania, muszą być wysiane zaraz po zbiorze. Należą do nich przede wszystkim nasiona wierzb i topól. Pora siewu nasion wierzby i topoli przypada na koniec maja-czerwiec. Na początku czerwca wysiewa się również nasiona wiązu, szczególnie jeżeli są zebrane „na zielono”, tj. przed osiągnięciem pełnej dojrzałości. Nasiona grabu, lipy drobnolistnej, jesionu wyniosłego, trzmieliny pospolitej zebrane „na zielono” wysiewać należy wczesną jesienią (zazwyczaj w połowie września), a nasiona trzmieliny brodawkowatej, derenia świdwy i kruszyny pospolitej - w sierpniu.

Najbardziej odpowiednią porą wysiewu nasion drzew i krzewów jest wiosna. Wszystkie nasiona, które z zasady przechowuje się przez zimę luzem lub „na sucho” wysiewać należy - po ich uprzednim przygotowaniu - wiosną. Dotyczy to tylko tych gatunków, których nasiona są zdolne do kiełkowania zaraz po dojrzeniu, w wielu bowiem przypadkach przechowuje się „na sucho” przez zimę także nasiona przeznaczone do późniejszej stratyfikacji. Wiosną wysiewa się wszystkie nasiona, których proces stratyfikacji został zakończony.

O terminie wiosennego siewu decyduje wiele czynników, jak: typ gleby, przebieg pogody oraz właściwości rośliny, której nasiona wysiewa się. Na glebach lżejszych można wysiewać wcześniej niż na glebach cięższych. Ponieważ większość siewek drzew i krzewów produkowanych w szkółkach jest wrażliwa na przymrozki, szczególnie w pierwszym okresie rozwoju, termin siewu należy przesunąć do chwili ustalenia się odpowiedniej temperatury. Późniejsze siewy dają pewność, że wschody nie zamarzną.

Termin siewu można dowolnie regulować w przypadku, gdy ma się do czynienia z nasionami sucho przechowywanymi. Inaczej przedstawia się sprawa z nasionami, które były zastratyfikowane. Nasiona te należy wysiewać wtedy, gdy zaczynają kiełkować. Istnieje tutaj niebezpieczeństwo zbyt wczesnego kiełkowania, w porze niezupełnie odpowiedniej do siewu. Aby wstrzymać proces kiełkowania, należy nasiona dostatecznie schłodzić w chłodni. Wobec ryzyka, jakie pociąga za sobą niekiedy siew wiosenny, stosuje się wysiew jesienny i to głównie tych gatunków, których nasiona mają stosunkowo krótki okres dojrzewania wtórnego. Tuż przed mrozami, a więc późną jesienią, można wysiewać nasiona: dębu, buka. Jesienią można wysiewać nasiona, które wymagają dołowania, a przechowywane luzem stają się przelegujące, np. nasiona klonów i większości krzewów leśnych. Siew jesienny daje przeważnie obfite wschody i silniejsze siewki oraz uwalnia od potrzeby przechowywania nasion. Zabezpiecza w zupełności od przedwczesnego wykiełkowania stratyfikowanych nasion. W wielu przypadkach siew jesienny uwalnia od konieczności stratyfikowania oraz od konieczności kontrolowania zastratyfikowanych nasion w okresie zimy i wczesnej wiosny. Jedną z ważniejszych wad siewu jesiennego jest to, że wysiane nasiona kiełkują na wiosnę przeważnie zbyt wcześnie i młode siewki narażone są bardzo często na działanie wiosennych przymrozków. Nasiona wysiane jesienią są bardzo często narażone na zniszczenie przez myszy i nornice. Nie powinno się także wysiewać nasion jesienią na glebach ciężkich, które przez okres zimy bardzo się zlewają, uniemożliwiając wschody.

Nasiona wysiane w optymalnym terminie dają liczne wschody i siewki uzyskane z tych siewów charakteryzują się dużymi wielkościami cech biometrycznych. W praktyce szkółkarskiej stosuje się terminy siewów nasion uwarunkowane przez: zabiegi uprawowe, stosowany płodozmian, możliwość przechowywania nasion, warunki klimatyczne itp. Siewy nasion w szkółkach prowadzi się często w terminach innych niż naturalny obsiew w przyrodzie. Terminy siewu stosowane w warunkach gospodarstwa szkółkarskiego nie są jedynymi możliwymi terminami siewu. Z uwagi na sygnalizowane zmiany klimatyczne oraz obserwowane anomalie pogodowe zachodzi konieczność stosowania bardziej zróżnicowanych terminów siewu nasion w szkółce aniżeli było to dotychczas.

Po wykonaniu badań przez Zakład Hodowli Lasu IBL określono optymalne terminy siewu nasion dla ważniejszych gatunków drzew leśnych.

Sosna zwyczajna

Siew powinno wykonywać się po ociepleniu wiosennym. Termin siewu powinien zależeć od temperatury gleby (optymalna temperatura 20-25°C).Optymalnym terminem siewu tego gatunku jest termin kwietniowy na terenie całej Polski. Im wcześniejszy jest siew wiosenny sosny zwyczajnej, tym większe są wymiary wyprodukowanych siewek, jednak powodzenie siewów związane jest z temperaturą gleby. Możliwy jest również siew w sierpniu, jednak jest on drogi, gdyż siewy wymagają ciągłego zraszania. Ciepło i wilgotność niosą z sobą niebezpieczeństwo chorób grzybowych. Siew sosny w sierpniu może mieć zastosowanie tylko przy produkcji wielolatek. Często siewki z tego terminu nie zdążą zdrewnieć do przymrozków i ulegają zniszczeniu, co wpływa na obniżenie wydajności siewu. Siewy jesienne (październik, listopad) dają małą wydajność, ponieważ duża część nasion ginie w okresie zimowym lecz siewki otrzymane z nasion które przetrwały zimę mają największe parametry wzrostowe. Mała wydajność siewów jesiennych sprawia, że nie powinny być one stosowane w praktyce.

Świerk pospolity

Właściwym terminem siewu świerka jest:

  • marzec lub kwiecień dla południowo-zachodniej Polski,
  • kwiecień dla północno-wschodniej i środkowej Polski.

Nasiona tego gatunku podobnie jak nasion u sosny wymagają ocieplonej gleby w momencie wschodów. Im wcześniejszy jest siew wiosenny świerka, po ociepleniu wiosennym, tym większe są wielkości cech biometrycznych uzyskanych siewek. Siewy wiosenne wykonane za wcześnie, przed ociepleniem wiosennym gleby, mogą przelegiwać przez dłuższy czas w chłodnej glebie co wpływa na zmniejszenie ich wydajności.

Modrzew europejski

Najbardziej korzystnymi terminami siewu modrzewia są:

  • marcowy lub kwietniowy dla południowo-zachodniej Polski,
  • kwietniowy dla południowo-wschodniej i środkowej Polski.

Wiosenne terminy siewu modrzewia dają większą wydajność niż terminy jesienne.

Jodła pospolita

Optymalnymi terminami siewu jodły są:

  • termin jesienny (październik, listopad) dla regionów z często występującą mroźną, bez dużych wahań temperatur i dłuższych okresów ociepleń zimą,
  • termin marcowy dla regionów z przeważającą ciepłą, bezśnieżną zimą z dłuższymi okresami o temperaturze dodatniej w czasie zimy i przedwiośnia.

Dobrej jakości siewki jodły można uzyskać z siewu kwietniowego, przy zastosowaniu nasion przechowywanych w chłodni.

Dąb szypułkowy

Właściwymi terminami siewu dębu szypułkowego są:

  • terminy jesienne (październik, listopad) dla regionów z często występującą mroźną zimą, bez dłuższych okresów z temperaturą dodatnią,
  • termin marcowy dla regionów z przeważającą ciepłą, bezśnieżną i bezmroźną zimą; dobre wyniki daje siew w kwietniu z wykorzystaniem do siewu nasion przechowywanych w chłodni.

Najwięcej siewek dębu szypułkowego można uzyskać wykonując siew w marcu i kwietniu. Jeśli zimą nasiona nie są uszkadzane w glebie przez grzyby, duże wydajności uzyskuje się również z siewów jesiennych.

Buk zwyczajny

Optymalnymi terminami siewu buka są:

  • terminy jesienne (październik, listopad) dla regionów z przeważającą mroźną zimą bez dłuższych okresów z temperaturą dodatnią i glebą przykrytą warstwą śniegu aż do wiosny,
  • termin marcowy i kwietniowy dla regionów w których występują częste, ciepłe zimy i znaczne skoki temperatur.

Nasiona wysiewane w kwietniu powinny być przechowywane w chłodni z regulowaną temperaturą powietrza i wilgotnością. Najwięcej siewek buka można uzyskać z siewu w październiku i listopadzie, jeżeli nasiona z tych terminów przetrwają zimę w glebie. Z wiosennych siewów najwięcej siewek uzyskuje się z siewu w marcu. Duże szkody we wschodach buka może spowodować dłuższy okres suszy w okresie kiełkowania.

t/termin-siewu-nasion.txt · ostatnio zmienione: 2014/01/10 18:53 (edycja zewnętrzna)