Pinus strobus L. — sosna wejmutka (s. amerykańska)

Została sprowadzona do Anglii w 1705 roku przez lorda Weymoutha i stąd popularna jej nazwa wejmutka, związana z jego nazwiskiem.

Duże drzewo, osiągające wysokość 30—50 (61) m i pierśnicę 0,6—1 (3,6) m. W młodości ma koronę wąską, stożkowatą, na starość szeroką. Kora początkowo cienka i gładka, szarozielona, na starych drzewach gruba i spękana, podzielona na prostokątne tafelki, łuszczące się na wierzchu. Pędy bardzo cienkie (2—3 mm) przez kilka lat zielonkawe lub jasnozielonkawobrązowe i zwykle drobno omszone albo nagie. Pąki jajowate, zaostrzone, słabo pokryte żywicą.

Igły po 5 na pędzie skróconym, długości 5—10 cm, bardzo cienkie i delikatne, drobno piłkowane na brzegu, niebieskawozielone, z aparatami szparkowymi na wewnętrznych stronach, pozostają na pędach przez 2—3 lata. Przewody żywiczne najczęściej 2, położone pod skórką zaokrąglonej strony igły. Zaczyna obradzać około 20 roku życia, w zwarciu później, około 30 roku. Lata nasienne co 2 lub 3 lata. Kwitnie w końcu maja, na początku czerwca.

Szyszki dojrzałe są brązowe, cylindryczne, wąskie i długie (do 15 cm), zwykle nieco wygięte, zwłaszcza młode, wiszące na krótkich szypułkach, często ożywicowane, dojrzewają w jesieni drugiego roku i po wysypaniu nasion zwykle pozostają jeszcze na gałęziach, niekiedy do wiosny. Łuski nasienne skórzaste. wydłużone, wąskie i cienkie, ze słabo zaznaczonymi tarczkami i małymi piramidkami na końcach. Nasienie małe (do 6 mm dł.), jajowate, z ciemniejszymi plamkami i brązowym, prążkowanym, długim, półksiężycowatym skrzydełkiem (18—20 mm dł.). Zdolność kiełkowania nasion, wynosząca 60%, zachowuje się przez 2—3 lata. Nasiona zebrane i przechowywane na sucho do wiosny przeważnie przelegują 1 rok.

Pochodzi z północno-wschodniej części Ameryki Północnej, gdzie rośnie od Kanady do Gór Alegańskich i ma duży zasięg. Tworzy drzewostany mieszane z innymi gatunkami iglastymi i liściastymi na świeżych, gliniastych lub piaszczysto-gliniastych glebach. Jest to najważniejsze i bardzo wartościowe drzewo leśne USA.

Drewno wejmutki jest barwy jasnożółtej, z czerwonawą twardzielą i szerokim, białożółtym bielem, miękkie; w stanie surowym biel i twardziel nie różnią się zabarwieniem, dopiero pod wpływem powietrza następuje wyraźne zróżnicowanie. Słoje roczne szersze niż u limby. W Ameryce Północnej jest drewnem najbardziej rozpowszechnionym spośród innych gatunków i w dużych ilościach używanym w stolarce, do opakowań, na sklejkę, mniej na papierówkę.

U nas wejmutka dobrze rośnie na glebach głębszych i wilgotniejszych. Jest gatunkiem w pełni mrozoodpornym. System korzeniowy ma silnie rozwinięty. W młodości rośnie szybciej od sosny pospolitej. Często uprawiana w parkach, jak również wprowadzana do lasu. Choruje jednak na rdzę wejmutkowo-porzeczkową (Cronartium ribicola). Choroba ta z Europy została zawleczona do Ameryki. Z tego powodu wejmutka nie jest tak cennym gatunkiem dla naszych lasów jak pierwotnie przypuszczano, natomiast jest najbardziej z obcych gatunków sosen rozpowszechnionym drzewem parkowym, często w postaci pięknych okazów wysokości do ok. 30 m.

Blisko spokrewniona z Pinus strobus jest Pinus monticola DOUGL. lub Pinus strobus monticola WUTT., która różni się bardziej wąską, piramidalną koroną, gęsto omszonymi młodymi pędami, grubszymi i krótszymi igłami oraz silniej zgiętymi i większymi szyszkami (15—20 cm dł. i 3—5 cm szer.). Pochodzi z zachodniej części Ameryki Północnej; rośnie w górach do 3300 m n.p.m. U nas rzadko spotykana; jest mniej odporna na rdzę.