Rak tarczowaty topoli

Sprawca: Ceratocystis fimbriata Eli. et Halst.

Choroba znana jest na topolach w USA od 1960 r., gdzie wykryto ją na amerykańskiej osice (Populus tremuloides L). W Polsce powoduje raki drzewne (i zgorzele kory) pni i gałęzi topól z sekcji balsamicznych i jej mieszańców, na skalę liczącą się ekonomicznie. Badała go Krystyna Przybył. Różne formy tego samego sprawcy atakują w niektórych krajach (USA, Francja, Włochy) także platany i drzewa owocowe.

Objawy

Rak tarczowaty topoli

Na początku powstają, zwykle wokół jakiegoś uszkodzonego miejsca na powierzchni pnia lub gałęzi (np. po podkrzesywaniu), wąskie i płytkie rany. Z kolei rany te wydłużają się i (w mniejszym stopniu) poszerzają, a na ich brzegach powstają stopniowo wały tkanki zasklepowej (callus), czyli gojącej. Niekiedy tkanka ta rzeczywiście goi powstałe rany, w innych przypadkach nie dochodzi do tego i powstają tzw. raki otwarte, z coraz liczniejszymi koncentrycznymi pierścieniami resztek zabitych przez sprawcę pierścieni zasklepowych i otwartą głęboką raną. Części pnia lub gałęzi położone powyżej porażonego miejsca giną (co poprzedza zamieranie i przedwczesny opad liści), a pnie w miejscach porażenia z reguły się łamią.

Sprawca

Jest nim grzyb Ceratocystis fimbriata (Ascomycotina, Sphaeriales). Rośnie dobrze już w temperaturze powyżej 10°C, a optymalnie w temperaturze 25—30°C. Rozmnaża się wegetatywnie i generatywnie. W drugim przypadku wytwarza czarne otocznie z długimi szyjkami wylotowymi dla askospor, które są owalne i mierzą 3,5—8,0 x 2,0—2,5 µm. W stadium konidialnym (rozmnażanie wegetatywne) grzyb wytwarza trzy typy zarodników, dwa endogeniczne według wzoru Chalara (cylindryczne lub beczułkowate), a jeden to grubościenne kulistawe chlamidospory. Zakażać mogą wszystkie typy zarodników, zawsze przez rany.

Warunki sprzyjające

Warunki sprzyjające to podatność odmian topól oraz wszelkiego rodzaju zranienia drzew.

Ochrona

Należy usuwać i niszczyć porażone gałęzie (w miarę możliwości zdezynfekowanymi przez kąpiel w 2% formalinie technicznej narzędziami). Podkrzesywanie najlepiej przeprowadzać wczesną wiosną, o ile możliwości również zdezynfekowanymi narzędziami; dobre dezynfektanty to m.in. Santar SM, Funaben 3, Funaben 4, farba emulsyjna z dodatkiem 3% Miedzianu 50 lub Benlate albo jeszcze innych fungicydów. Można też zalecić uprawianie odporniejszych odmian topól, a więc raczej z sekcji balsamicznych niż z sekcji topól czarnych.


Źródło: Karol Mańka i Małgorzata Mańka „Choroby drzew i krzewów leśnych” Warszawa 1993

r/rak-tarczowaty-topoli.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:41 (edycja zewnętrzna)