Określanie zdolności wschodzenia nasion

Za kryterium wzejścia uznawane jest oswobodzenie się liścieni z wszelkich okryw ponad powierzchnią podłoża, w które nasiona wysiano lub pojawienie się epikotyli.

Podłoże i warunki cieplne

Próby wschodzenia można przeprowadzić w laboratorium lub w szkółce. Jako przykład można podać tu sposób przeprowadzania prób wschodzenia w laboratorium, znajdujący zastosowanie w Kórniku. Pudełka plastikowe o rozmiarach 20 x 20 x 8 cm wypełnia się do wysokości 6 cm lekko wilgotną, standardową mieszaniną piasku z torfem, używaną zazwyczaj do stratyfikacji. Pudełka te nakrywa się plastikowym, przezroczystym wiekiem z wywierconymi w narożnikach otworkami wentylacyjnymi. Do umieszczania nasion w podłożu służą szablony z otworami, przez które wkłada się nasiona w dołki głębokości 1 lub 2 cm, wyciśnięte przez szablon odpowiednim tłoczkiem. Szablon do jednego powtórzenia ma 5 rzędów po 10 otworów, razem 50 otworów. W pudełku można szablon ułożyć dwukrotnie, co daje dwa powtórzenia po 50 nasion. Wysiewane nasiona przyciska się do dna dołków tłoczkiem i zasypuje do powierzchni wysiewanego podłoża suchym piaskiem, przez otwory pozostawionego jeszcze szablonu. Po zdjęciu szablonu i zwilżeniu powierzchni podłoża, nakłada się na pudełko wieko i umieszcza w komorze z odpowiednią temperaturą.

Wysiew nasion uskrzydlonych (np. skrzydlaków klonu) można sobie ułatwić obcinając skrzydełka. Można też nie korzystać z szablonów - nasiona wysiewa się wtedy na powierzchnię podłoża w 5 rzędach po 10 nasion na powtórzenie, a następnie zasypuje warstwą tego samego podłoża o grubości 1 lub 2 cm, w zależności od gatunku. Powierzchnię podłoża wyrównuje się za pomocą odpowiedniego szablonu, co zapewnia też właściwą grubość pokrycia nasion.

W próbach wschodzenia w szkółce wysiewa się zazwyczaj cztery lub pięć powtórzeń po 100 nasion. Szablony różnią się od używanych w laboratorium. Są to płyty z występami lub deski długości 120 cm (szerokość zagonu) z uchwytami na końcach i przybitymi do deski pod spodem dwiema listwami, zwężającymi się ku dołowi. Umożliwia to równoczesne wyciśnięcie dwóch bruzd wysiewnych w przygotowaną wcześniej glebę. Nasiona wysiewa się na dno bruzd i przykrywa ziemią lub piaskiem. Głębokość bruzd jest wyznaczona przez wysokość listew.

Laboratoryjne próby wschodzenia można przeprowadzić dwoma sposobami - można wysiewać do pudełek nasiona w ogóle nie przysposobione do kiełkowania, a likwidację spoczynku i próbę wschodzenia urzeczywistniać przez kolejne umieszczanie ciągle tych samych pudełek we właściwych terminach w odpowiednich warunkach cieplnych, albo też, po uprzedniej likwidacji spoczynku i po pojawieniu się pierwszych kiełków, wysiać je do pudełek, tak jak to opisano powyżej. W warunkach laboratoryjnych pudełka z wysianymi nasionami umieszcza się po uprzednim przedsiewnym przysposobieniu (stratyfikacji) w temperaturze 20°C albo też, w celu niedopuszczenia do indukcji wtórnego spoczynku stosuje się i tu temperaturę cyklicznie zmienną w cyklu dobowym o układzie 3~20 lub 3~25°C. W 3°C wschody się nie pojawiają.

Oświetlenie

Choć światło sprzyja prawidłowemu rozwojowi siewek nie jest ono w próbach wschodzenia absolutnie konieczne, nasiona tu omawianych gatunków są zdolne do skiełkowania i wzejscia we względnej ciemności. Oznacza to, że podczas przeprowadzania kontroli i dowilżania podłoża nasiona wchodzą wielokrotnie, choć na krótko, w kontakt ze światłem.

Obserwacje

Obserwacje wschodzenia przeprowadza się w odstępach tygodniowych. Zlicza się wtedy i notuje pojawianie się liścieni nad powierzchnią podłoża lub, jak w przypadku dębów i innych nasion kiełkujących hipogeicznie, pojawianie się epikotyli przerastających podłoże. Siewki zlicza się każdorazowo, po czym (w warunkach laboratoryjnych) wyjmuje się je z podłoża i usuwa. Po podsumowaniu danych z wszystkich terminów kontrolnych i obliczeniu średniej z czterech powtórzeń, wynik wyrażany jest w procentach jako zdolność wschodzenia.

Po zakończeniu próby warto sprawdzić przyczyny powstrzymywania się niektórych nasion od wzejscia, podobnie jak to się czyni po zakończeniu prób kiełkowania. Do tego celu przydatna jest próba krojenia lub barwienia zarodków nie kiełkujących nasion. Nasiona, które nie kiełkowały są zazwyczaj puste, martwe lub zdrowe. W ostatnim przypadku chodzi o nasiona, których spoczynek nie został a pełni przezwyciężony, mogło też dojść do jego pogłębienia przez indukcję spoczynku wtórnego.

o/okreslanie-zdolnosci-wschodzenia-nasion.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)