Obserwując procesy zachodzące w polityce gospodarczej krajów Unii Europejskiej i głębokich zmian można postawić tezę, że procesy te prowadzą do ujednolicenia procedur i stanu prawnego w prowadzeniu działalności projektowej, wytwórczej, w obrocie towarów i usług.

Procesy te wspomaga „Porozumienie w sprawie barier technicznych w handlu” przyjęte przez Światową Organizację Handlu (WTO). Częścią składową tego porozumienia jest „Kodeks właściwego postępowania przy opracowywaniu, przyjmowaniu i stosowaniu norm”, parafowany przez ok. 40 państw, niedawno również przez Polskę. Integracja Polski z krajami Unii Europejskiej uaktywniła działania dostosowawcze zachodzące m.in. w polityce gospodarczej, ujednolicaniu procedur prawnych, również w normalizacji. Za tę dziedzinę odpowiada Polski Komitet Normalizacyjny, a na szczeblu niższym - 288 Normalizacyjnych Komisji Problemowych, które opracowują Polskie Normy na podstawie norm europejskich EN bądź międzynarodowych ISO, wykorzystując tłumaczenia tych norm, dyrektywy unijne, oraz wszelkie akty prawne odnoszące się do opracowywanych norm. Prace w UE nad opracowywaniem norm europejskich nadzoruje i koordynuje Dyrekcja Generalna ds. Przemysłu, Wydziału Normalizacji i Harmonii Technicznej oznaczona liczbą 3.

Poniżej podano kilka ważnych informacji o początkach procesu integracyjnego w kraju:

• Dnia 8 kwietnia 1994 r. Rząd RP złożył formalny wniosek o członkostwo w UE.
• 15 października 1996 r. rozpoczął działalność Komitet Integracji Europejskiej.

Na mocy art. 68 Układu Europejskiego Polska zobowiązała się do stopniowego dostosowania istniejącego oraz przyszłego ustawodawstwa do systemu prawa obowiązującego w UE. Katalog przepisów prawnych objętych obowiązkiem dostosowania zawiera art.69 Układu. Zbliżenie przepisów obejmuje w szczególności: prawo celne, własność intelektualną, ochronę pracownika na stanowisku pracy, usługi finansowe, zasady konkurencji, ochronę zdrowia i życia ludzi, ochronę sanitarną zwierząt i roślin, transport i środowisko naturalne, prawo techniczne, w tym harmonizację systemów normalizacji i certyfikacji.

• Na szczycie europejskim w Cannes w czerwcu 1995 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła Białą Księgę Komisji Europejskiej w sprawie przygotowania krajów stowarzyszonych Europy Środkowej i Wschodniej do integracji z rynkiem europejskim. Zawiera ona rozdział dotyczący normalizacji i dziedzin pokrewnych. Jako główne zadanie wymieniono dostosowanie prawa i opracowanie strategii działań.
• Rząd RP przyjął 28 stycznia 1997 r., opracowany przez specjalistów dokument: „Narodowa Strategia Integracji” przekazał pod obrady Komisji Sejmowej ds. Układu Europejskiego. Na podstawie NSI został opracowany projekt „Harmonogram działań Implementacyjnych NSI”. W harmonogramie tym wydzielono odrębne zadania dla Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, który z mocy ustawy współdziała z urzędami centralnymi odpowiedzialnymi za politykę techniczną państwa i przystosowanie polskiej gospodarki do wymogów jednolitego rynku europejskiego.

W zakresie normalizacji są to zadania:

• dokonanie inwentaryzacji norm technicznych i określenie terminu ich wdrożenia,
• harmonizację norm (praca ciągła), którą praktycznie prowadzą Normalizacyjne Komisje Problemowe powołane przez PKN oraz dostosowanie norm europejskich z zakresu ochrony środowiska.

Normy Międzynarodowe, na tle wybranych norm krajowych (dla zobrazowania stanu zasobów norm międzynarodowych, poniżej podano dostępne w publikacjach PKN dane dotyczące ilości powołanych norm w kilku krajach i w dwóch organizacjach normalizacyjnych, międzynarodowej - ISO i regionalnej - (europejskiej - EN) (wg danych PKN na 1999 r.):

• ISO 10700 sztuk (Normy międzynarodowe),
• EN 5500 sztuk (Normy Europejskie),
• PN 16100 sztuk (Polskie Normy),
• DIN 36700 sztuk (Normy niemieckie),
• NF 2080 sztuk (Normy francuskie),
• JIS 7500 sztuk (Normy japońskie).

Z załączonego zestawienia wynika, że nadal największymi zbiorami norm są zbiory norm krajowych poszczególnych państw. Należy jednak pamiętać, że każdego roku przybywa ok. 1000 sztuk norm międzynarodowych, w większości są to normy europejskie. Poszczególne kraje UE oraz kraje starające się o wejście do Unii są zobowiązane do wycofania norm krajowych w chwili, kiedy powołano do życia normę EN o tej samej tematyce. Zmniejszają się wiec bazy norm krajowych, natomiast rosną bazy standardów międzynarodowych, a szczególnie europejskich.

Dla leśnictwa i przemysłu drzewnego pracuje unijna Komisja Techniczna CEN TC/175. Opracowała ona wiele projektów standardów europejskich, ale ustanowionych norm nadal jest dla tej tematyki niewiele. W pierwszych latach działalności Komisja CEN TC/175 opracowywała normy ogólne, terminologiczne i nadal prace nad tą tematyką trwają, chociaż ukazały się już pierwsze normy dla surowca drzewnego i wyrobów z drewna.

Poniżej podano szczegółowe informacje o Normalizacyjnym Komitecie Europejskim zwanym COMITE EUROPEEN de NORMALIZATION CEN -EUROPEJSKI KOMITET NORMALIZACYJNY. Stowarzyszenie europejskie podlegające prawu belgijskiemu, utworzono oficjalnie w 1974 roku w Brukseli. Początki działalności - Paryż 1961 rok.

Członkowie CEN, to 18 państw członkowskich zrzeszonych w krajach Unii Europejskiej lub EFTA, które są reprezentowane przez krajowe jednostki normalizacyjne: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Grecja, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Luksemburg, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania, Włochy. Afilianci, to kraje Europy Środkowej i Wschodniej: Bułgaria, Cypr, Litwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Turcja, Węgry. Siedziba CEN, to Bruksela, Belgia. Językami oficjalnymi są angielski, francuski, niemiecki. CEN ma 256 Komitetów Technicznych (TC), w którym ma swoje miejsce Komitet Techniczny CEN TC/175: DREWNO OKRĄGŁE i TARCICA.

DOKUMENTY ZATWIERDZANE l PUBLIKOWANE PRZEZ CEN:

• EN - European Standard (Norma Europejska),
• HD - Harmonization Document (Dokument Harmonizacyjny),
• ENV - Prestandard (Przednorma Europejska),
• CR - CEN Report (Raport Cen).

Wyznaczonym przez Polskę przedstawicielem -afiliantem CEN jest od 1991 r. Polski Komitet Normalizacyjny, który w kraju jest jednostką wiodącą i nadzorującą dla normalizacji. PKN powołał w kraju: 288 Normalizacyjnych Komisji Problemowych. Przewodniczący tych Komisji zazwyczaj biorą czynny udział w posiedzeniach Komitetu CEN uzgadniających normy europejskie. Powołana przez Prezesa PKN Normalizacyjna Komisja Problemowa Nr 181 ds. Gospodarki leśnej, współpracuje z europejską komisją CEN/TC 175. Siedzibą Komisji jest Instytut Badawczy Leśnictwa w Warszawie.

Komisja ta opracowuje normy dla:

• drewna okrągłego (zarówno terminologiczne jak i dla wyrobu),
• nasion drzew i krzewów leśnych, sadzonek drzew i krzewów do upraw leśnych, zadrzewień i zakrzewień,
• łowiectwa,
• żywic balsamicznych,
• statystycznej kontroli jakości,
• procesu produkcji drewna.

W 1999 roku po raz pierwszy ustanowiono Polskie Normy zharmonizowane z normami europejskimi:

1. PN-EN 1315-1 Drewno okrągłe liściaste - Klasyfikacja wymiarowa (klasyfikacja przewiduje 6 klas wymiarowych i dopuszcza tworzenie dalszych klas podziału),
2. PN-EN 1316-1 Drewno okrągłe liściaste - Klasyfikacja jakościowa - Dąb i buk (klasyfikacja przewiduje 4 klasy jakości),
3. PN-EN 1316-2 Drewno okrągłe liściaste - Klasyfikacja jakościowa - Topola (klasyfikacja przewiduje 3 klasy jakości).

W 1999 roku opracowano dalsze normy PN, które również zharmonizowane są normami europejskimi (przewidziano ustanowienie ich w 2000 roku, po czym zostaną wprowadzone do katalogu Polskich Norm). Są to:

1. PN-EN 844-2 Drewno okrągłe i tarcica - Terminologia - Część 2: Terminy ogólne dotyczące drewna okrągłego,
2. PN-EN 844-5 Drewno okrągłe i tarcica - Terminologia - Część 5: Terminy dotyczące wymiarów drewna okrągłego,
3. PN-EN 844-7 Drewno okrągłe i tarcica - Terminologia - Część 7: Terminy dotyczące anatomicznej budowy drewna,
4. PN-EN 844-8 Drewno okrągłe i tarcica - Terminologia - Część 8: Terminy dotyczące cech drewna okrągłego,
5. PN-EN 1310 Drewno okrągłe i tarcica - Metody pomiaru cech,
6. PN-EN 1311 Drewno okrągłe i tarcica - Metody pomiaru biologicznej degradacji.

W 2000 roku opracowywane i uzgodnione są dalsze normy polskie oparte o normy europejskie: Są to:

1. PrPN-EN 844-1. Drewno okrągłe i tarcica. Terminologia - Część 1: Określenia ogólne dotyczące drewna okrągłego i tarcicy,
2. PrPN-EN 844-10. Drewno okrągłe i tarcica. Terminologia - Część 10: Określenia dotyczące przebarwień i porażeń grzybowwych,
3. PrPN-EN 844-11. Drewno okrągłe i tarcica. Terminologia - Część 11: Określenia dotyczące uszkodzeń powodowanych przez owady,
4. PrPN-EN 1315-2. Klasyfikacja wymiarowa. Część 2: Drewno okrągłe iglaste,
5. PrPN-EN 1316-3. Drewno okrągłe liściaste. Klasyfikacja jakościowa. Część 3: jesion, klony i jawor.

W lata 2001-2002 były sukcesywnie wprowadzane do katalogu Polskich Norm normy europejskie, które opracowywane były w grupach roboczych CEN. Normy te dotyczą głównie drewna okrągłego iglastego. Podstawowym zadaniem krajowych jednostek normalizacji jest wprowadzenie do zbioru Polskich Norm - Norm Europejskich oznaczanych symbolem PN-EN lub innych norm światowych np. PN-ISO. Władze unijne pilotujące nasze prace normalizacyjne postawiły warunek, aby do chwili ogłoszenia gotowości Polski do negocjacji, w zbiorach Polskich Norm znajdowało się 80% Norm Europejskich.

Jest to zadanie bardzo trudne, bowiem procedura przyjęta przez Polski Komitet Normalizacyjny dla Polskiej Normy trwa w najkorzystniejszym układzie 1 rok. Na ten cykl składa się:

• tłumaczenie normy europejskiej,
• weryfikacja,
• opracowanie projektu roboczego PN-EN,
• przyjęcie go przez Normalizacyjną Komisję Problemową,
• ankietyzacja (ankieta adresowana + ankieta powszechna),
• opracowanie poprawek do projektu, uwzględnionych w wyniku nadesłanych uwag do ankiety,
• przyjęcie poprawionego projektu wymaganą większością głosów na posiedzeniu NKP.
• przekazanie wniosku do Prezesa PKN celem ustanowienia PN-EN.

Powyższa procedura opracowywania standardów obowiązuje we wszystkich 18 krajach zrzeszonych w europejskiej organizacji CEN. W procedurze opracowywania norm obowiązuje ścisła hierarchia ważności organizacji i dokumentów, a mianowicie: na czele stoją organizacje międzynarodowe, niżej regionalne, na końcu krajowe. Dla szerszego zrozumienia powiązań między jednostkami normalizacyjnymi, poniżej podano tematykę należącą do poszczególnych organizacji normalizacyjnych:

Zakres tematyczny organizacji normalizacyjnych

gdzie:

• ISO Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna
• IEC Międzynarodowa Komisja Elektroniczna
• ITU Międzynarodowa Unia Telekomunikacyjna
• CEN Europejski Komitet Normalizacyjny
• CENELEC Europejski Komitet Normalizacji Elektrotechnicznej
• ETSI Europejski Instytut Normalizacji Telekomunikacyjnej

Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna ISO opracowuje normy dla surowców, produktów, procesów technologicznych, maszyn, itp., na podstawie projektów zgłoszonych z krajów całego świata. Są takie kraje, jak np. Japonia, która bardzo często nie opracowuje normy krajowej (JIS) bezpośrednio, w uzgodnieniu i we współpracy z ISO, normę o zasięgu międzynarodowym, mając na uwadze przyspieszenie procesu eksportowania swojego narodowego produktu. Leśnictwo współpracuje z Komisją ISO w dziedzinie drewna okrągłego: TC/SC 55, TC/SC 218 oraz w dziedzinie maszyn rolniczych i leśnych z TC/SC 15 i TC/SC 17.

International Organization for Standardization - Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna.

Międzynarodowe stowarzyszenie podlegające prawu szwajcarskiemu. Organizacja utworzona 1947 r. po decyzji delegatów z 25 krajów (w tym Polski), zebranych na konferencji w Londynie w 1946 r. Początek działalności - 1926 r. jako ISA (International Federation of National Standardizing Bodies Associaton - Międzynarodowa Federacja Krajowych Jednostek Normalizujących).

Członkowie ISO:

1. ORGANIZACJE CZŁONKOWSKIE. Krajowe jednostki normalizacyjne z 77 krajów (w tym PKN od 1947 r.).
2. CZŁONKOWIE KORESPONDENCI. Organizacje w krajach rozwijających się, nie posiadających jeszcze swych własnych krajowych jednostek normalizacji (22 kraje).
3. CZŁONKOWIE SUBSKRYBENCI. Organizacje w krajach o bardzo słabej gospodarce (6 krajów).

Siedziba ISO, to Genewa. Języki oficjalne, to angielski, francuski, rosyjski.

Polski Komitet Normalizacyjny: Członkostwo czynne (P-member): w 105 Komitetach Technicznych (TC) (na ogółem 182 TC), w 361 Podkomitetach (SC) (na ogółem 630 SC). Sekretariaty prowadzone w Polsce, finansowane przez jednostki budownictwa:

• TC 98 - Podstawy konstrukcji budowlanych,
• TC 195 - Maszyny i urządzenia do robót budowlanych oraz 3 podkomitetów.

Źródło: Praca zbiorowa „Poradnik użytkowania lasu” Warszawa 2000