Lipa drobnolistna

Tilia cordata MILL. (T. parvifolia EHRH.) — lipa drobnolistna

Drzewo wysokości do 30 m i pierśnicy 2 m.

Korona jajowata i gęsta, w zwarciu mała i wysoko osadzona. Młode pędy nagie (czasem nieznacznie owłosione), żółtawozielone lub czerwonobrązowe. Pąki jajowate, brązowe, błyszczące, pokryte 2 lub 3 łuskami.

Liście skośnie sercowate, długości 3—6 cm, czasem szersze niż ich długość, brzegiem piłkowane. Górna strona liści ciemnozielona i nieco błyszcząca, dolna — sinawa z kępkami rdzawych włosków tylko w kątach nerwów.

Kwiaty żółte, pachnące, o pręcikach równych długością płatkom. Zebrane w wierzchotkowate kwiatostany po 5—7, rzadko do 11, zaopatrzone w zielonkawą, języczkowatą podsadkę długości 6—8 cm. Kwitnie w lipcu, o 10—14 dni później od lipy szerokolistnej. Podczas kwitnienia wierzchotki skierowane ku górze, ukazują się spomiędzy liści.

Owoce kuliste lub odwrotniejajowate; orzeszki gładkie lub tylko nieznacznie żeberkowane, o cienkiej łupinie, gęsto, filcowato omszone. Owoce dojrzewają we wrześniu i częściowo opadają w jesieni, częściowo utrzymują się na drzewie przez całą zimę. Lipa zaczyna owocować na wolnej przestrzeni ok. 10—15 roku życia, w drzewostanie później — około 30 roku; owocuje prawie co roku. Przy wysiewie wiosennym nasiona przelegują i należy je przedtem stratyfikować. Kiełkują nadziemnie; liścienie mają charakterystyczny palczastoklapowany kształt, od strony spodniej nagie, barwy sinej, z wierzchu zielone. Pierwsze liście pod względem kształtu podobne do liści rośliny dorosłej.

W pierwszych latach lipa drobnolistna rośnie powoli, a w wieku 60—100 lat wzrost jej jest szybszy. Około 130—150 roku przyrost na wysokość prawie całkowicie ustaje, natomiast przyrost na grubość może trwać przez setki lat; żyje do 300—400 lat, a nawet dłużej.

Lipa wykształca silny system korzeniowy, z głębokimi korzeniami bocznymi, rozchodzącymi się ukośnie i szeroko. Zdolność odroślową ma bardzo dużą i zachowuje ją do późnej starości. Odrośle powstają z pnia.

Wymagania glebowe ma umiarkowane, najlepiej odpowiadają jej świeże i żyzne gleby piaszczysto-gliniaste. Nie rośnie na ubogich, suchych i bagiennych glebach. Ocienienie znosi dość dobrze, może rosnąć nawet pod okapem świerka i jodły. Nie cierpi od mrozów i przymrozków wiosennych, jest najbardziej mrozoodpornym gatunkiem lip. Dzięki obfitemu opadowi liści i dobremu ich rozkładowi oraz silnemu ocienieniu gleby, wywiera na nią korzystny wpływ. Odnawia się łatwo z samosiewu.

Lipa drobnolistna występuje u nas jako domieszka w nizinnych lasach liściastych, zwłaszcza z dębem. W zależności od warunków ekologicznych może występować w piętrze dolnym lub górnym. W Puszczy Białowieskiej dość licznie występuje w grądach wysokich (Tilio-Carpinetum), gdzie w wieku 300—350 lat osiąga wysokość około 42 m i pierśnicę 2 m. Jedyny w swoim rodzaju kompleks drzewostanu lipowego stanowi rezerwat lipowy w okolicy Muszyny.

Drewno lipy drobnolistnej jest rozpierzchłonaczyniowe, bielaste, barwy białej z różowym odcieniem, lekkie, bardzo miękkie, łatwo łupliwe; granica słojów rocznych niewyraźna. Jako surowiec jest używane do wyrobów stolarskich i tokarskich, do produkcji desek kreślarskich, sklejek itp.

Lipa drobnolistna swym zasięgiem obejmuje prawie całą Europę i sięga na północ do Szwecji i Norwegii, przez Finlandię ku Uralowi aż po Syberię. W Europie nie występuje w północnej Skandynawii i na obszarach o klimacie-śródziemnomorskim. W Polsce lipa drobnolistna występuje na obszarze całego kraju; w górach sięga do wysokości 600—800 m n.p.m.

l/lipa-drobnolistna.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)