Krzywe przebiegu kiełkowania i wschodzenia nasion

Wyniki prób można przedstawić graficznie. Najbardziej do tego przydatne są kumulatywne krzywe kiełkowania lub wschodzenia nasion. Przedstawiając obie krzywe na tym samym wykresie można uwidocznić przesunięcie w czasie wschodzenia w stosunku do kiełkowania (wzrost korzenia). Krzywe takie uwidaczniają czas konieczny do inicjacji wzrostu epikotyli (np. dęby) lub wyrośnięcia hipokotyli, które wyciągają liścienie ponad powierzchnię podłoża siewnego (np. buk). Dodatkową przyczyną tego przesunięcia w czasie jest konieczność przebicia podłoża, okrywającego nasiona w trakcie próby wschodzenia. Może też, tak jak w przypadku czereśni, zachodzić potrzeba uzupełnienia wykresu o krzywą przebiegu pękania pestek, która poprzedza na wspólnym wykresie obie krzywe, wymienione powyżej.

Kiełkowanie nasion spoczynkowych zaczyna się po wielu tygodniach przedsiewnego traktowania (12-32 tygodni, w zależności od gatunku). Przebieg krzywej kiełkowania lub wschodzenia zależy od warunków cieplnych próby i od skuteczności przedsiewnego traktowania. W przypadku nasion jeszcze w znacznej części spoczynkowych krzywa kiełkowania w temperaturze 3°C wznosi się powoli, choć osiągana zdolność kiełkowania jest w końcu zazwyczaj wysoka. W temperaturze 20 lub 25°C krzywa podnosi się stromo, lecz zdolność kiełkowania jest niższa ze względu na indukcję spoczynku wtórnego w nasionach przez zmianę temperatury po zakończeniu przysposabiania na wyższą w momencie, w którym z konieczności nie wszystkie jeszcze nasiona wyszły ze stanu spoczynku. W temperaturach cyklicznie zmiennych 3~20, 3~25, 5~15°C krzywe kiełkowania wzrastają nieco wolniej niż w stałych podwyższonych temperaturach, lecz zdolność kiełkowania jest wysoka i bardzo zbliżona do osiąganej w 3°C.

Przebieg krzywych kiełkowania dostarcza nam informacji przydatnych w programowaniu przedsiewnego traktowania nasion. Początek krzywe pozwala prawidłowo określić czas trwania przedsiewnego traktowania nasion danej partii. Jeśli trzeba np. 18 tygodni do pojawienia się pierwszych nasion kiełkujących i jeżeli za datę siewu przyjęto z góry np. datę 11 kwietnia, te przedsiewne traktowanie nasion trzeba rozpocząć 18 tygodni przed datą siewu. tj. 10 grudnia. Aż do tego dnia nasiona powinny być przechowywane.

Opóźnienie początku przedsiewnego przysposabiania nasion pociąga za sobą również przesunięcie się w czasie okresu ustępowania spoczynku i osiągnięcie gotowości do kiełkowania. W szkółce temperatura gleby, w okresie siewów wiosennych zbyt już wysoka, może przyczynić się do indukcji wtórnego spoczynku. Przedsiewne przysposabianie rozpoczęte zbyt wcześnie sprawia, że kiełkowanie rozpoczyna się i przebiega za rychło, przed przewidzianą datą wysiewu nasion. Korzenie przerośnięte podczas stratyfikacji uniemożliwiają wówczas wysiew takich nasion do gruntu.

Wcześniej już stwierdzono, że trudność tę można przezwyciężyć dzięki metodom opracowanym w Kórniku, polegającym na zamrożeniu podłoża stratyfikacyjnego wraz z zawartymi w nim nasionami i na powstrzymaniu procesu kiełkowania. Inną możliwość stwarza wysiew nasion, których spoczynek został zlikwidowany jeszcze przed ich przechowywaniem. Przebieg krzywej kiełkowania dowolnej partii nasion mało się zmienia w próbach kiełkowania przeprowadzanych po różnych okresach przechowywania. Zachowuje ona swą aktualność, dopóki żywotność nasion całego zapasu utrzymuje się na odpowiednio wysokim poziomie.

Analizując przebieg dowolnej krzywej kiełkowania nie należy zapominać o tym, że odzwierciedla ona zjawisko o charakterze populacyjnym, i że wchodząca w rachubę populacja nasion jest wysoce zróżnicowana ze względu na swą genetycznie uwarunkowaną zmienność. Zróżnicowanie to znajduje swe odbicie zwłaszcza w odmienności zapotrzebowania poszczególnych nasion danej populacji na czas oddziaływania chłodu, niezbędnego dla przezwyciężenia stanu spoczynku.

Krzywa przebiegu kiełkowania jest ważnym wskaźnikiem jakości dowolnej partii nasion, a jej znajomość przynosi wiele korzyści. Dlatego też krzywa ta powinna być włączona do zespołu wskaźników, informujących o właściwościach nasion danej partii.

k/krzywe-przebiegu-kielkowania-i-wschodzenia-nasion.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)