Kraina Mazursko-Podlaska (II)

Kraina Mazursko-Podlaska zajmuje północno-wschodnią część Polski. Granica od północy i wschodu pokrywa się z granicą państwową, od zachodu styka się z Żuławami, a od południa przebiega zgodnie z południową granicą naturalnego występowania świerka w jego niżowym zasięgu. Lesistość krainy jest nieco wyższa niż przeciętna w kraju (31,6%).

Klimat krainy należy w głównej mierze do typu klimatów pojeziernych. Północno-zachodnia część krainy znajduje się pod oddziaływaniem klimatu bałtyckiego, a część południowo-wschodnia wchodzi w zasięg klimatu Krainy Wielkich Dolin. Ścierają się tu wpływy klimatu atlantyckiego i kontynentalnego. Najwyższe sumy opadów w roku występują w północnej części krainy, gdzie opad wynosi 600-700 mm. Najniższe opady występują na terenach nizinnych, gdzie wahają się w przedziale 500-550 mm. Szata śnieżna zalega tu od 60 do 90 dni w roku, a na wschodzie krainy nawet ponad 90 dni, co jest najdłuższym okresem w Polsce. Zima trwa na zachodzie krainy 110 dni, a w części północno-wschodniej przedłuża się do 130 dni. W związku z tym okres wegetacyjny trwa na zachodzie 210 dni, w miarę przesuwania się ku północnemu wschodowi ulega skróceniu do około 190 dni; jest to najkrótszy okres wegetacyjny na całym Niżu Polskim. Ogólnie klimat krainy jest dość wilgotny i surowy z wyraźnymi cechami wzrastającego kontynentalizmu w kierunku wschodnim, zwłaszcza pod względem termicznym. Jest to zasadniczą przyczyną, że gatunki drzew leśnych o zachodnich centrach zasięgu geograficznego, jak buk, dąb-bezszypułkowy, jawor, mają w tej krainie granicę wschodnią swego areału, natomiast z północnego wschodu wchodzi na to miejsce świerk.

Kraina Mazursko-Podlaska leży w głównej twej części na obszarze zlodowacenia bałtyckiego, a jej część południowo-wschodnia należy do zlodowacenia środkowo-polskiego. Spotyka się tu, podobnie jak w Krainie Bałtyckiej, różne utwory polodowcowe, jak moreny czołowe, denne i pola sandrowe. Na takich utworach geologicznych występują gleby gliniaste z udziałem margli i ciężkich glin. Na obszarach niżej położonych występują piaski i gleby bagienne.

Kraina Mazursko-Podlaska odznacza się dużą lesistością. Większość lasów skupia się w wielkich kompleksach leśnych, które leżą przeważnie na morenowych terenach pojezierza i sąsiadujących z nimi obszarach oraz na Polesiu. W krainie występują prawie wszystkie nizinne typy siedliskowe lasu; brakuje jedynie lasu łęgowego. Rozmieszczenie typów siedliskowych lasu jest wyraźnie zróżnicowane, stosownie do jej charakteru fizjograficznego. W dzielnicach strefy morenowej przeważają ogólnie siedliska lasowe wraz z lasem mieszanym, a w strefie sandrów panują zdecydowanie bory. Dominującym typem jest bór świeży, którego udział wynosi 32,8%, bór mieszany świeży - 26%, las mieszany świeży - 13,1%, las świeży 10,2%.

Charakterystycznym składnikiem drzewostanów w Krainie Mazursko-Podlaskiej jest świerk, występujący w granicach gromadnego i rozproszonego zasięgu. Świerk jako gatunek bardzo ekspansywny na tym terenie, pojawia się niemal na wszystkich siedliskach, zarówno świeżych, wilgotnych jak i bagiennych. Występowanie świerka w litych i mieszanych zespołach, zwłaszcza z sosną, uzasadnia nazwę krainy - krainy borów świerkowych i świerkowo-mieszanych. Do głównych gatunków lasotwórczych krainy należą: sosna - 64,6%, świerk 11,1%, olsza - 8,3%, dąb - 5,7%. Kraina Mazursko-Podlaska charakteryzuje się, jak na warunki niżowe, stosunkowo wysoką potencjalną produkcyjnością siedlisk - 7,11 m3/ha rocznie i średnią zasobnością drzewostanów 159,2 m3/ha.

W granicach Krainy Mazursko-Podlaskiej wyodrębniono 6 dzielnic przyrodniczo-leśnych:

  1. Dzielnica Pojezierza Mazurskiego - lesistość dzielnicy jest średnia, z wyjątkiem mezoregionu Niziny Staropruskiej, który ma niską lesistość; potencjalna produkcyjność siedlisk wysoka. Na terenie I dzielnicy położony jest Wigierski Park Narodowy.
  2. Dzielnica Równiny Mazurskiej - lesistość dzielnicy wysoka, potencjalna produkcyjność siedlisk nieco niższa niż w pozostałych dzielnicach, natomiast zasobność zbliżona do średniej.
  3. Dzielnica Wysoczyzny Kolneńskiej - lesistość dzielnicy niska, potencjalna produkcyjność siedlisk zbliżona do przeciętnej w krainie, natomiast zasobność drzewostanów bardzo niska.
  4. Dzielnica Puszczy Augustowskiej - lesistość dzielnicy bardzo wysoka, szczególnie w mezoregionie Równiny Augustowskiej, potencjalna produkcyjność siedlisk i zasobność drzewostanów zbliżone do przeciętnych w krainie.
  5. Dzielnica Wysoczyzny Białostockiej – lesistość mezoregionów Kotliny Biebrzańskiej i Wzniesień Sokólsko-Białostockich niska, mezoregionu Puszczy Knyszyńskiej bardzo wysoka. Potencjalna produkcyjność siedlisk zbliżona do przeciętnej w krainie, przy czym najwyższa jest w mezoregionie Puszczy Knyszyńskiej. Natomiast zasobność drzewostanów należy do niższych w krainie. Na terenie dzielnicy położony jest Biebrzański Park Narodowy.
  6. Dzielnica Puszczy Białowieskiej – lesistość tej dzielnicy jest największa w kraju i wynosi 64,1%. Potencjalna produkcyjność siedlisk i zasobność drzewostanów najwyższa w krainie. Puszcza wyróżnia się wielkim urozmaiceniem gleb i bogactwem drzewostanów, które zachowały swój puszczański charakter.
k/kraina-mazursko-podlaska-ii.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)