Kasztan jadalny

Castanea sativa MILL. — kasztan jadalny

Drzewo dorastające do 30 m wysokości oraz 1,5—2,0 m pierśnicy, o koronie szerokiej, rozłożystej. Kora na pniu w młodym wieku jest gładka, szarobrązowa; później czarnobrązowa i spękana.

Liście długości 12—22 cm, skórzaste, lancetowate lub wydłużone eliptycznie, grube i ostro piłkowane. Górna strona liścia ciemnozielona, dolna początkowo fllcowato owłosiona, potem prawie naga. Kwitnie po rozwoju liści w maju—czerwcu. Zaczyna owocować w wieku 20—30 lat, w drzewostanie później; w 40—50 roku.

Owoce 2,5—3,0 cm szerokości, ciemnobrązowe, po 3 w bardzo kolczastej okrywie, dojrzewają w październiku. Jadalne orzechy, zwane kasztanami, kiełkują podziemnie. Zdolność kiełkowania świeżych nasion wynosi około 60%.

Kasztan jadalny wytwarza silny korzeń palowy, idący głęboko w glebę. Wymaga gleb głębokich, pulchnych, świeżych, gliniastych; nie lubi gleb suchych i zbyt wilgotnych. Wymaga wilgotnego i ciepłego klimatu; nie znosi silnych mrozów i upałów. Bardzo dobrze znosi zanieczyszczoną atmosferę okręgów przemysłowych, lubi jednak dobrze zdrenowane gleby i słoneczne, ciepłe stanowiska.

Klimat środkowej Polski jest dla niego zbyt surowy, w mroźne zimy silnie przemarza, po ścięciu jednak szybko odrasta tworząc wielopniowe, krzaczaste grupy. Na zachodzie kraju spotyka się drzewiaste okazy, bardzo zniekształcone przez mrozy, obficie owocujące. Drzewo średnio cienioznośne, znacznie bardziej niż dąb, lecz ustępuje bukowi. W młodości, do 10 lat rośnie umiarkowanie, później jego przyrost się wzmaga. Rozmnaża się przez nasiona, daje również odrośle z pnia. Żyje bardzo długo, do 500 lat, a nawet dłużej, osiągając pokaźne rozmiary.

Drewno ma pierścieniowonaczyniowe, twardzielowe, średniej twardości, lekkie. Twardziel zabarwiona na kolor ciemnobrązowy; biel wąski, żółtawobiały. Promienie drzewne gołym okiem niewidoczne (tym różni się od drewna dębu). Trwałością nie ustępuje drewnu dębu i może długo przebywać w wilgotnych miejscach. Kora zawiera 8—13% garbników.

Kasztan jadalny jest ważnym południowoeuropejskim drzewem leśnym. Rośnie w południowej Europie, północnej Afryce i Azji Mniejszej.

k/kasztan-jadalny.txt · ostatnio zmienione: 2013/09/15 12:40 (edycja zewnętrzna)