Humifikacja — proces przemian strukturalnych i chemicznych prowadzących do powstania próchnicy glebowej ze szczątków roślin i zwierząt, głównie pod wpływem działalności organizmów glebowych.
Pod wpływem humifikacji następuje wpierw mechaniczne rozdrobnienie, a później maceracja i chemiczna przebudowa tych szczątków. Wskutek tego stopniowo tracą one zorganizowaną strukturę komórkową, zmieniają skład chemiczny i barwę, ulegają względnemu wzbogaceniu w azot i zostają przekształcone w grupę dość trwałych, bezpostaciowych, czarnych, ciemnobrunatnych lub żółtych wielkocząsteczkowych związków o charakterze kwasów organicznych.
Produkty zaawansowanego procesu humifikacji noszą nazwę humusu.
Niezupełnie zhumifikowane substancje przejściowe nazywa się prehumusem.
Procentowy udział humusu w ogólnej masie martwych organicznych składników gleby określa się mianem stopnia humifikacji. W skład humusu wchodzą kwasy fulwowe, kwasy huminowe i huminy.